حیوانات خانگی دوست‌داشتنی در کنار ما و همراه با ما پا به سن می‌گذارند و االبته سریع‌تر از ما پیر می‌شوند. با افزایش سن مشکلاتی در سلامت حیوانات خانگی ایجاد می‌شود. به طور متوسط سگ‌ها و گربه‌ها با رسیدن به 7 سالگی مسن تلقی می‌شوند. البته عواملی مانند نژاد و اندازه نیز روی این عدد تاثیر‌گذار هستند.
نژادهایی با جثه بزرگ‌تر سریع‌تر از نژادهای ریزاندام پا به سن می‌گذارند اما صرف نظر از اندازه و نژاد بهتر است تنها زمانی حیوان خانگی خود را مسن بدانید که نشانه‌های پیری در اون نمایان شده باشد. در ادامه با بیماریهای رایج حیوانات مسن آشنا می‌شوید. به این ترتیب می‌توانید نیاز آنها را برطرف و کیفیت زندگی آن را افزایش دهید.
مشکلات کلیوی در پت ها
کلیه مسئول پاک‌سازی و حفظ تعادل بدن است. با کوچک‌ترین مشکل در عملکرد کلیه‌ها، شاهد تجمع سموم در بدن خواهیم بود این عارضه آزوتمی (Azotemia) نامیده می‌شود. ممکن است بالارفتن سن باعث بروز مشکل کلیوی شود یا سنگ کلیه مجرای ادرار پت شما را مسدود کرده باشد.
نشانه‌های ابتلا به مشکل کلیوی:
- تشنگی مفرط
- افزایش حجم ادرار
- کاهش وزن
- استفراغ
- استشمام بویی شبیه به آمونیاک از دهان حیوان
- کم اشتهایی
- مشاهده خون در ادرار
- رنگ‌پریدگی لثه‌ها
اگر حین مراقبت‌های روزانه این علائم را مشاهده کردید، برای تشخیص بهتر حیوان خانگی را نزد دامپزشک ببرید. تشخیص زودهنگام سنگ کلیه و دیگر مشکلات کلیوی از ناراحتی حیوان می‌کاهد و کیفیت زندگی او را بهبود می‌بخشد.
بیماری های قلبی
با بالارفتن سن احتمال ابتلای حیوان خانگی به بیماریهای قلبی افزایش پیدا می‌کند. یکی از بیماریهای رایج گربه‌های مسن کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy) یا بیماریهای مرتبط با عضلات قلب است.
با بالارفتن سن احتمال ابتلا به بیماری نارسایی احتقانی قلب (Congestive heart failure) در حیوانات خانگی افزایش پیدا می‌کند و گردش خون در بدن حیوان بالا می‌رود. بیماری قلبی مزمن دریچه یا Chronic valvular نیز با بالا رفتن سن و ضخیم شدن دیواره قلب یا برهم ریختن نظم دریچه‌های قلب در پت‌ها شیوع پیدا می‌کند و منجر به بزرگ شدن قلب حیوان می‌شود. دامپزشک برای تشخیص، انجام اکوکاردیوگرافی را برای بیمار تجویز می‌کند. در نظر داشته باشید که 6 نوع بیماری قلبی متفاوت وجود دارند که هریک نیازمند توجه خاصی هستند. با مراجعه به دامپزشک و تشخیص علت بیماری، شرایط زندگی حیوان خود را بهبود می‌بخشید.
نشانه‌های ابتلا به مشکلات قلبی:
- سرفه مداوم
- تنگی نفس
- ضعف جسمانی و بی حالی
- انرژی پایین
- تغییر ریتم قلب
- کم اشتهایی
- استفراغ
اختلال های شناختی
علائم و نشان‌های بروز اختلال شناختی در حیوان شباهت زیادی به بروز این اختلاف در انسان دارد. حیوانات خانگی نیز با کهولت سن کم طاقت و حساس می‌شوند. ممکن است تصور کنید که حیوان خانگی دوست‌داشتنی شما تمام آموزش‌ها را به فراموشی سپرده است. ممکن است تغییرات را در الگوی دفع ادرار آنها مشاهده کنید. سگ‌ها و گربه‌های که به اختلال شناختی دچار شده‌اند بیشتر می‌خوابند و کمتر به محرک‌های بیرونی واکنش نشان می‌دهند.
این رفتار می‌تواند ناشی از بیماری باشد یا ممکن درک شناختی حیوان به تدریج کمتر شده باشد. در این موارد نیز باید با مشورت دامپزشک درمان دارویی یا مراقبت‌های خانگی لازم را به عمل آورید.
نشانه‌های اختلال شناختی در سگ‌ها و گربه‌ها:
- رفتار خشونت‌آمیز
- ایجاد سروصدای بیشتر
- پریشانی
- سردرگمی
- زودرنجی
- از دست دادن حافظه (آموزش‌ها)
- تغییر شخصیت
- انجام حرکات تکراری
با مشاهده هریک از این نشانه‌ها حیوان خانگی را نزد دامپزشک ببرید.
آرتروز و ورم مفاصل
شایع‌ترین علت درد مفاصل ابتلا به آرتروز است، با وجود اینکه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما راهکارهایی برای کاهش درد و سرعت پیشروی بیماری وجود دارد. با وجود این که انتظار می‌رود میزان فعالیت حیوانات با ابتلا به آرتروز کاهش پیدا کند، اما در صورتی که اقدامات مناسب در زمان درست انجام شوند، حیوانات مبتلا به آرتروز به راحتی حرکت می‌کنند.
نشانه‌های ابتلا به آرتروز:
- حیوان به سختی می‌ایستد.
- در بالا رفتن از پله‌ها و پریدن مشکل دارد.
- زمین‌های لغزنده سر می‌خورد و می‌افتد.
- به سختی در یک موقعیت آرام می‌گیرند و شب‌ها خوب نمی‌خوابند
- زمانی که حیوان را از روی زمین بلند می‌کنید از خود درد نشان می‌دهد.
- حیوان مرتب مفاصل خود را لیس می‌زند یا بین دندان‌هایش فشار می‌دهد
با مشاهده هر یکی از این علائم به سرعت زمانی را برای ملاقات با دامپزشک در نظر بگیرید. دامپزشک با در نظر گرفتن شدت بیماری، بهترین راهکار درمانی را برای او در نظر می‌گیرد. شما نیز با راهنمایی دامپزشک می‌توانید شرایط بهتری را برای دوست کوچک خود ایجاد کنید.
بیماری های دهان و دندان
با بالا رفتن سن حیوان، احتمال ابتلای او به بیماری‌هایی مانند تورم لثه و خرابی دندان بالا می‌رود. نادیده گرفتن خرابی‌ها، منجر به از دست رفتن دندان بیمار می‌شود و حتی احتمال گسترش عفونت در تمام بدن بیمار وجود دارد. برای جلوگیری از ابتلا به این دست بیماری‌ها بهتر است مسواک زدن را به عنوان یک مراقبت روزانه برای حیوان خود انجام دهید.
نشانه‌های بیماری دهان و دندان
اگر سگ یا گربه شما مبتلا به بیماریهای دهان و دندان شده باشد:
- بوی ناخوشایندی از دهان اون به مشام می‌رسد.
- میزان بزاق دهان او افزایش پیدا می‌کند.
- تورم در لثه‌ها دیده می‌شود.
- حیوان دندانی را از دست داده است.
به یاد داشته باشید که مشکلات موجود در سلامت دندان حیوان در ادامه می‌توانند منجر به کاهش وزن و انتقال عفونت به قلب حیوان یا آسیب به کلیه‌ها شوند. برای جلوگیری از این مشکلات بهتر است در فواصل زمانی منظم دوست کوچک‌تان را نزد دامپزشک ببرید و حداقل چند بار در هفته دندان‌های او را تمیز کنید.
مشکلات بینایی و شنوایی
بینایی و شنوایی حیوانات با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند و درست مانند انسان‌ها ممکن است در اثر ابتلا به آب مروارید یا کاتاراکت (Cataract) دچار تاری دید شوند. در این موارد متوجه می‌شوید که میزان ریزش اشک چشمان حیوان کمتر شده است و سطح چشم خشک است. خشکی چشم نیز یکی از مشکلات شایع در حیواناتی است که پا به سن گذاشته‌اند.
نشانه‌های مشکلات بینایی
- قرمزی و تاری چشم‌ها
- برخورد با اشیا
- افتادن از پله‌ها
نشانه‌های مشکلات شنوایی
- نا فرمانی
- عصبی بودن
- تغییر رفتار
آسیب ناشی از مشکلات بینایی و شنوایی دائمی است اما اقداماتی نیز وجود دارد که می‌تواند زندگی حیوان خانگی شما را بهبود ببخشد. برای دریافت راهنمایی‌های لازم و آشنایی با درمان‌های موجود با دامپزشک مشورت کنید. بهتر است با مشاهده نشانه‌ها از تغییر دادن لوازم منزل و ایجاد مانع در مسیر تردد حیوان خودداری کنید. اگر حیوان شما دچار مشکل شنوایی شده است شما می‌توانید از زبان ایما و اشاره برای ارتباط استفاده کنید.
دیابت
دیابت با افزایش میزان گلوکز در خون ایجاد می‌شود. حیواناتی که دیابت دچار می‌شوند کمتر از همیشه فعالیت دارند و دچار اضافه وزن می‌شوند. گربه‌هایی که به دیابت مبتلا می‌شوند به تزریق انسولین نیاز پیدا می‌کنند. اگر حیوان در همان مراحل اولیه تحت درمان قرار بگیرد، احتمال بهبودی دیابت وجود دارد.
نشانه‌های ابتلا به دیابت
- تشنگی شدید
- افزایش دفع ادرار
- تغییر اشتها
- اشتهای خوب و کاهش وزن
- تغییر حالت
با مشاهده این علائم با دامپزشک مشورت کنید. دامپزشک به شما می‌گوید که چگونه می‌توانید در کنار حیوان خانگی خود دیابت را کنترل کنید.
سرطان
میزان شیوع این بیماری در حیوانات خانگی تفاوت چندانی با میزان شیوع آن در انسان‌ها ندارد. انواع مختلفی از سرطان در بین سگ‌ها و گربه مشاهده می‌شود. البته تمام سرطان‌ها کشنده نیستند. در بسیاری از موارد جراحی، شیمی‌درمانی و حتی پرتو درمانی برای حیوان در نظر گرفته می‌شود و طول عمر حیوان افزایش پیدا می‌کند. نوع درمان به نوع بیماری بستگی خواهد داشت. دامپزشک شما را برای مراحل بعدی درمان آماده می‌کند.
نشانه ابتلا به سرطان با توجه به نوع آن متفاوت خواهد بود. با انجام آزمایشات سالانه و معاینه‌های روتین نشانه‌های بیماری را در مراحل ابتدایی شناسایی می‌کنید.
سگ ها و گربه های سالخورده
شناسایی علائم بیماری به شما کمک می‌کند اقدامات لازم را برای ایجاد محیطی امن و آرامش‌بخش انجام دهید. گربه‌های مسن ممکن است در آن واحد به چند بیماری متفاوت مبتلا شوند، در این حالت تشخیص بیماری دشوار خواهد بود. بنابراین بهتر است با مشاهده علائم کهن‌سالی در فواصل زمانی کوتاه‌تری حیوان را نزد دامپزشک ببرید. تا قبل بالا رفتن سن گربه، سالی یکبار مراجعه به دامپزشک کافی بود اما از این به بعد باید در سال دوبار یا بیشتر حیوان را نزد دامپزشک ببرید. به این ترتیب همیشه از وضعیت جسمانی حیوان آگاه خواهید بود. ازاین گذشته تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها در مراحل اولیه بسیار ساده‌تر است.
دامپزشک با توجه به وضعیت بیمار، انجام آزمایش خون، ادرار و در برخی موارد رادیوگرافی و اکوکاردیوگرافی را نیز در نظر می‌گیرد. جالب است بدانید که گربه شما در پنهان کردن علائم بیماری و درد استاد است و شما به سادگی متوجه بیمار بودن او نمی‌شوید. برای حفظ سلامت حیوان بهتر است همراه با دامپزشک نشانه‌های سلامت را جست‌وجو کنید.
منابع
vetsource–akc–petplace–petmd–cvcavets–msd-animal-health