عقیم سازی
عقیم‌سازی حیوانات خانگی؛ ضرورت، فواید و ملاحظات اخلاقی
عقیم‌سازی در سگ و گربه، صرفاً «دخالت در طبیعت» نیست؛ بلکه اقدامی پزشکی و پیشگیرانه است که با هدف ارتقای سلامت حیوان، کنترل بیماری‌ها و کاهش مشکلات رفتاری و جمعیتی انجام می‌شود. در ماده‌ها، خطر ابتلا به پیومتر (عفونت رحمی) و برخی تومورهای پستانی به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد و در نرها، احتمال بروز مشکلات پروستات و تومورهای بیضه از بین می‌رود. از منظر رفتاری نیز، کاهش پرسه‌زنی، علامت‌گذاری ادراری و درگیری میان حیوانات مشاهده می‌شود. با این حال، تصمیم به انجام این عمل باید آگاهانه، با در نظر گرفتن شرایط فیزیولوژیک و رفتاری حیوان، و پس از مشاوره با دامپزشک متخصص اتخاذ شود.
سن مناسب، ارزیابی قبل از عمل و بیهوشی ایمن
سن مناسب برای عقیم‌سازی بسته به گونه، نژاد و جثه حیوان متفاوت است. در گربه‌ها معمولاً از حدود پنج تا شش ماهگی و در سگ‌ها بر اساس نوع نژاد و سرعت رشد تعیین می‌شود؛ نژادهای بزرگ ممکن است به تأخیر در زمان عقیم‌سازی نیاز داشته باشند. پیش از جراحی، معاینه کامل، آزمایش‌های خونی و در صورت لزوم تصویربرداری انجام می‌شود تا وضعیت قلب، ریه و سایر اندام‌ها بررسی شود. در حیوانات مسن‌تر یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای، از پروتکل‌های اختصاصی بیهوشی و پایش پیشرفته برای افزایش ایمنی استفاده می‌شود. در بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران که در منطقه زعفرانیه واقع شده است، اتاق عمل استاندارد و مجهز با حضور متخصص بیهوشی و تجهیزات پایش لحظه‌ای (از جمله ECG، پالس‌اکسی‌متر و کپنوگرافی) به‌صورت مجزا در نظر گرفته شده تا روند بیهوشی و جراحی با نهایت دقت انجام شود.
روند عمل، بستری و مراقبت‌های پس از جراحی
عمل عقیم‌سازی معمولاً در مدت کوتاهی انجام می‌شود و بسته به شرایط فیزیولوژیک و نوع جراحی (اسپِی در ماده‌ها یا کَست در نرها)، حیوان پس از چند ساعت یا یک روز قابل ترخیص است. با این حال، بخش بستری تخصصی برای مواردی با سن بالا، بیماری زمینه‌ای یا جراحی‌های پیچیده فعال است تا حیوان در محیطی کنترل‌شده تحت نظارت دامپزشکان قرار گیرد. کنترل درد چندمرحله‌ای، آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه و پایش علائم حیاتی از اصول ثابت در مراقبت‌های پس از عمل است. پس از ترخیص نیز توصیه‌هایی مانند استفاده از یقه الیزابتی، محدودیت حرکت، و مراقبت از بخیه‌ها تا زمان معاینه مجدد ارائه می‌شود.
هزینه، عوامل اثرگذار و نقش تیم تخصصی داخلی
هزینه و زمان عقیم‌سازی به عواملی مانند گونه، وزن، جنسیت، وضعیت فیزیولوژیک (دوران فحلی یا بارداری)، وجود بیضه پنهان (کریپتورکیدی)، آزمایش‌های تکمیلی و نوع مراقبت بستگی دارد. برآورد نهایی هزینه تنها پس از معاینه و ارزیابی دقیق اعلام می‌شود. در این بیمارستان، تصمیم‌گیری نهایی در هماهنگی میان بخش جراحی و بخش داخلی انجام می‌گیرد. ریاست بخش داخلی بر عهده دکتر کمیلیان، از متخصصان باسابقه در حوزه بیماری‌های داخلی حیوانات است که با بررسی وضعیت سلامت عمومی حیوان، تأیید نهایی آمادگی برای عمل را صادر می‌کند. این هماهنگی میان تیم جراحی و داخلی، کیفیت و ایمنی انجام عمل را به‌طور چشمگیری افزایش داده و موجب بهبود نتایج درمانی می‌شود.
