در این مقاله قصد داریم در مورد اسهال در سگ ها صحبت کنیم. مهم است بدانید که در اینجا به بررسی بیماری‌هایی که اسهال یکی از نشانه‌های آنها است نمی‌پردازیم بلکه موضوع اصلی این مقاله تنها اسهال سگ، روش درمان، بررسی علت و راه‌های تشخیصی آن است. در انتهای مطلب نیز روند تشخیص و درمان یک سگ مبتلا به اسهال را نیز بررسی خواهیم کرد.
درمان اسهال در سگ ها
برای توقف اسهال در سگ های بالغ و سالم، دامپزشک ممکن است توصیه کند که تا ۲۴ ساعت غذا دهی را متوقف کنید یا رژیم غذایی مخصوص مشکلات گوارشی را در مقادیر کم پیش بگیرید. این رژیم‌ها به طور خاص با تعادلی از فیبرها (که باکتری‌های خوب موجود در روده سگ را تغذیه می‌کنند) و آنتی‌اکسیدان‌های خاصی که سیستم ایمنی سگ شما را در هنگام بهبود حمایت می‌کنند، فرموله شده‌اند.
داروهای ضد اسهال، داروهای ضد کرم، و/یا پروبیوتیک‌ها (باکتری‌هایی که از سلامت روده حمایت می‌کنند) ممکن است تجویز شوند. محصولات پروبیوتیک متعددی وجود دارند که برای سگ‌های مبتلا به اسهال مفیدند. از آنجا که کیفیت و اثربخشی این محصولات همیشه مشخص نیست، قبل از ارائه هر گونه دارو یا مککل برای درمان اسهال سگ با دامپزشک مشورت کنید.
در بسیاری از موارد اسهال حاد به این درمان محافظه‌کارانه به خوبی پاسخ می‌دهند و مکانیزم‌های دفاعی بدن مشکل را برطرف می‌کنند، بدون اینکه علت اولیه مشخص شود. همچنین طی هفت تا ده روز پس از رژیم غذایی تجویزی و با بازگشت مدفوع به حالت عادی، معمولاً می‌توان رژیم غذایی معمول سگ را از سر گرفت.
اگر سگ شما در عرض دو تا چهار روز بهبود نیابد، ممکن است آزمایش‌های بیشتر یا درمان‌های تهاجمی‌تری لازم باشد. اسهال شدید یا طولانی‌مدت میتواند منجر به کم‌آبی بدن شود و اختلالات متابولیکی قابل توجهی به دلیل از دست دادن مایعات بدن به وجود بیاورد. بنابراین در این شرایط ممکن است سگ برای درمان با مایعات داخل وریدی یا سایر درمان‌های شدیدتر بستری شود.
علت اسهال سگ ها چیست؟
اسهال نتیجه حرکت سریع‌تر مواد دفعی از طریق روده است که با کاهش جذب آب، مواد مغذی و الکترولیت‌ها همراه است. اگر اسهال علامت اصلی بیماری در سگ شما باشد، علت آن ممکن است مشکل نسبتاً ساده‌ای مانند عفونت روده‌ای از باکتری‌ها، کوکسیدیا، یا کرم‌های روده‌ای (کرم‌های قلاب‌دار، گرد، شلاقی) باشد.
در سگ‌ها، بی‌احتیاطی غذایی (خوردن زباله یا مواد ناخوشایند یا تحریک‌کننده) یا تغییر در رژیم غذایی، علل شایع اسهال حاد (ناگهانی) هستند. استرس، به ویژه سفر، نگهداری در پانسیون، یا تغییرات دیگر محیطی، میتواند باعث اسهال حاد شود.
اسهال همچنین میتواند نشانه‌ای از یک اختلال بنیادی جدی‌تر مانند آلرژی‌ها، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی (مانند پاروویروس در سگ ها)، بیماری التهابی روده، نارسایی ارگان‌ها یا سایر بیماری‌های سیستمیک باشد.
خطر اسهال چقدر جدی است؟
خطر اسهال به مدت زمان آن و تعداد علائم بالینی همراه بستگی دارد. اگر سگ شما اسهال شدید خونین دارد یا علائم عمومی بیماری مانند ضعف، تب، استفراغ، درد شکم، از دست دادن اشتها یا کم‌آبی بدن را نشان می‌دهد، علت ممکن است جدی‌تر باشد و باید در اسرع وقت به دامپزشک مراجعه کنید.
برای مثال، اسهال یکی از اولین نشانه‌های دیده شده در پاروویروس است، عفونت ویروسی که میتواند در سگ‌های حساس باعث مرگ شود.
دلیل اسهال در سگ های خانگی چگونه مشخص می شود؟
برای تشخیص علت اسهال سگ، ماهیت اسهال، مانند رنگ، قوام، بو و حجم آن، مهم است. دامپزشک معمولاً از شما می‌خواهد نمونه‌ای از مواد مدفوع تازه را جمع‌آوری کنید. همچنین ممکن است از شما خواسته شود به یک سری سوالات پاسخ دهید. به طور کلی ۴ نوع روش تشخیصی برای علت اسهال سگ عبارت‌اند از:
۱. سونوگرافی شکم سگ برای تشخیص اسهال
۲. آزمایش خون برای تشخیص اسهال سگ
۳. تست شناورسازی مدفوع برای بررسی انگل در سگ ها: هر نوع عامل انگلی و باکتریایی را میتواند نشان دهد.
۴. بیوپسی روده: در موارد اسهال مزمنی که ۳ تا ۴ هفته به درمان پاسخ نداده، بیوپسی روده (برداشتن یک قسمت از روده با تیغ برای بررسی میکروسکوپی) که یک حالت تهاجمی است به کار می‌رود.
در موارد خفیف اسهال، آزمایش‌های تشخیصی بیشتر لازم نیست. مگر اینکه درمان اولیه شکست بخورد یا وضعیت بدتر شود. آزمایش‌های اضافی شامل: رادیوگرافی (اشعه ایکس) و معاینه اندوسکوپی حیوان است.
انواع اسهالی سگ
اسهال شدن سگ ها معمولاً به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که می‌توان آنها را به چهار دسته عمده تقسیم کرد: مشکلات غذایی، عوامل عفونی، عوامل انگلی و عوامل التهابی. این نوع اسهال‌ها معمولاً به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می‌شوند.
۱. اسهال حاد
اسهال حاد در سگ معمولاً کمتر از ۷ تا ۱۴ روز طول می‌کشد و پس از درمان، بهبود پیدا می‌کند. این نوع اسهال میتواند به دو صورت خفیف یا شدید بروز کند. اگر اسهال خفیف باشد، معمولاً به صورت اسهال خمیری مشاهده می‌شود و با درمان‌های حمایتی (مانند تغییر رژیم غذایی یا مصرف پروبیوتیک‌ها) قابل درمان است. در این موارد معمولاً نیازی به داروهای سنگین نیست.
اما اگر اسهال شدید باشد، مدفوع سگ ممکن است حالت آبکی داشته باشد و مقدار زیادی مایعات از دست بدهد. در این شرایط، باید به دقت وضعیت سگ را بررسی کنیم و آزمایش خون انجام دهیم تا فاکتورهای خونی و وضعیت بیوشیمیایی او بررسی شود.
در صورت نیاز، درمان‌هایی مانند مایعات درمانی و آنتی‌بیوتیک‌ها برای تنظیم فلور باکتریایی دستگاه گوارش تجویز می‌شود و بعد با یک دوره پروبیوتیک مشکل حل می‌شود.
۲. اسهال مزمن
اسهال مزمن در سگ نگرانی‌های بیشتری ایجاد می‌کند، زیرا این نوع اسهال به درمان‌های معمولی پاسخ نمی‌دهد و ممکن است دوباره بازگردد. در این نوع اسهال، شکایت اصلی صاحب سگ، اسهال مداوم و عدم بهبودی است. در این شرایط، بررسی‌های بیشتری لازم است.
علل احتمالی اسهال مزمن
یکی از علل شایع اسهال مزمن در سگ ها، نقص آنزیم‌های پانکراس است. این آنزیم‌ها برای هضم غذا ضروری هستند و در صورت کمبود آنها، غذا به درستی هضم نمی‌شود. این نقص میتواند منجر به مشکلات گوارشی و در نهایت اسهال شود.
معمولاً یک تست برای اندازه‌گیری آنزیم‌های پانکراس انجام می‌شود، اما این تست در ایران موجود نیست. بنابراین به این صورت متوجه موضوع خواهیم شد:
اگر پانکراس نتواند این آنزیم‌ها را تولید کند، ما با مشکل هضم ضعیف مواجه می‌شویم. به عبارت دیگر، این به معنی بد هضمی است. در واقع، برخی آنزیم‌ها که پانکراس باید ترشح کند، در دسترس نیستند.
در غیاب این آنزیم‌ها، غذا به خوبی هضم نمی‌شود و این مشکل هضم باعث رشد بیش از حد باکتری‌ها و در نهایت بروز اسهال می‌شود. در چنین مواردی، می‌توان آنزیم‌های پانکراس را به رژیم غذایی سگ اضافه کرد و اگر وضعیت بهتر شد، احتمالاً مشکل از کمبود این آنزیم‌ها بوده است.
اگر افزودن آنزیم‌ها به غذا مؤثر نباشد، باید به بررسی‌های بیشتر مانند آزمایش مدفوع یا سونوگرافی بپردازیم و احتمال وجود انگل‌ها یا آلرژی غذایی را بررسی کنیم. اگر هیچ یک از این عوامل وجود نداشت، ممکن است روده‌های سگ دچار مشکلی به نام پروتئین لوزینگ انتروپاتی یا دفع پروتئین از روده‌ها باشند.
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که روده‌ها به دلایل مختلفی مانند حساسیت غذایی، عوامل عفونی یا واکنش‌های خودایمنی، دچار آسیب می‌شوند و پروتئین‌ها از روده دفع می‌شوند.
تشخیص و درمان پروتئین لوزینگ انتروپاتی (PLE)
برای تشخیص این مشکل، باید آزمایش‌های خون انجام شود و سطح پروتئین‌های خون (مثل آلبومین) بررسی گردد. اگر سطح آلبومین پایین باشد، احتمال ابتلا به PLE وجود دارد. در این صورت، درمان‌های ضد التهابی به مدت طولانی باید شروع شوند.
لازم به ذکر است که قبل از تشخیص PLE، باید سایر عوامل مانند وجود ضایعات در روده، تومورها یا سایر مشکلات انگلی و التهابی رد شوند. برای این کار، از آزمایش خون، سونوگرافی، کولونوسکوپی و حتی رادیوگرافی استفاده می‌شود.
بررسی موردی سگ مبتلا به اسهال
در این قسمت به بررسی وضعیت یک سگ پرداخته‌ایم. سابقه این سگ شامل اسهال‌های مکرر است که بهبود می‌یابند، ولی دوباره بعد از چند ماه دچار استفراغ‌های شدید می‌شود. این وضعیت ادامه پیدا می‌کند و داروهای خوراکی و تزریقی تجویز می‌شود، اما تغییرات عمده‌ای در رژیم غذایی ایجاد نمی‌شود و سگ همچنان رژیم غذایی روتین خود را حفظ می‌کند.
با مراجعه صاحب سگ به بیمارستان دامپزشکی مرکزی، برای این سگ آزمایش خون، سونوگرافی و رادیوگرافی تجویز شد. در سونوگرافی و رادیولوژی، تنها التهاب روده مشاهده شد و توده خاص یا جسم خارجی دیده نشد.
نکته عجیب این بود که آلبومین خون این سگ پایین بود. آلبومین، که یکی از مهمترین پروتئین‌های خون است، معمولاً باید در محدوده ۲.۵ تا ۴.۴ باشد. اما آلبومین این سگ تنها ۱.۱ بود یعنی تقریباً نصف حد معمول.
به همین دلیل ما به «پروتئین لوزینگ انتروپاتی» (PLE) مشکوک شدیم. برای این سگ درمان‌های ضد التهابی و همچنین یک رژیم غذایی خاص که شامل پروتئین‌های هیدرولیز شده بود، تجویز شد. این پروتئین‌ها به دستگاه گوارش فشار نمی‌آوردند و سیستم ایمنی سگ آنها را به عنوان یک عامل خارجی شناسایی نمی‌کرد. همچنین، با توجه به نتایج آزمایش خون، گلبول‌های سفید و قرمز در حد نرمال بودند و کبد و کلیه‌ها سالم بودند.
در نهایت، تشخیص پروتئین لوزینگ انتروپاتی (PLE) برای این سگ تأیید شد. این بیماری میتواند به علت واکنش‌های خودایمنی یا حساسیت به مواد غذایی خاص باشد.
سگ مذکور حدود هفت تا هشت سال سن داشت و برای مدت طولانی با این مشکلات درگیر بود، اما با مراجعه به بیمارستان تخصصی دامپزشکی مرکزی، به سرعت بیماری او تشخیص داده شد. درمان‌هایی که برای این کیس در نظر گرفته شد باعث بهبود وضعیت او شدند. در نتیجه کاهش وزن شدید سگ به علت اسهال به تدریج جبران شد و به وضعیت عادی بازگشت.
درمان‌های ضد التهابی و رژیم‌های غذایی هایپو آلرژیک برای بهبود وضعیت سگ ادامه خواهد داشت و ممکن است این درمان‌ها تا آخر عمر سگ ادامه پیدا کند.
اسهال سگ در یک نگاه
در این بخش خلاصه نکات مهم این مقاله را در قالب جدول مشاهده می‌کنید.
توجه: در صورت مشاهده هر گونه تغییر در وضعیت گوارشی سگ به همکاران ما در بیمارستان دامپزشکی مرکزی مراجعه کنید.
| بخش | توضیحات |
|---|---|
| هدف کلی مقاله | مقاله فقط به اسهال سگ‌ها می‌پردازد و در انتها روند تشخیص و درمان یک سگ مبتلا به اسهال بررسی می‌شود. |
| علل اسهال | اسهال ناشی از حرکت سریع مواد در روده با کاهش جذب آب و الکترولیت‌ها است؛ ممکن است به دلیل عفونت‌های باکتریایی (کوکسیدیا) یا کرم‌های روده‌ای (قلاب‌دار، گرد، شلاقی) باشد. |
| عوامل حاد | بی‌احتیاطی در تغذیه (خوردن زباله یا مواد تحریک‌کننده)، تغییر رژیم غذایی، استرس (سفر، پانسیون، تغییرات محیطی). |
| عوامل بنیادی | آلرژی‌ها، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی (مانند پاروویروس)، بیماری التهابی روده، نارسایی ارگان‌ها. |
| شدت و خطر | وابسته به مدت زمان و تعداد علائم؛ اگر اسهال شدید خونین، همراه با ضعف، تب، استفراغ و کم‌آبی باشد، باید به سرعت به دامپزشک مراجعه شود. |
| روش‌های تشخیص | جمع‌آوری نمونه مدفوع، سونوگرافی شکم، آزمایش خون، تست شناورسازی مدفوع و در موارد مزمن بیوپسی روده (در مواردی که درمان اولیه اثر نکرده است). همچنین رادیوگرافی و اندوسکوپی به عنوان آزمایش‌های تکمیلی. |
| درمان اولیه | توصیه به توقف غذا به مدت ۲۴ ساعت یا رژیم غذایی مخصوص گوارشی؛ استفاده از داروهای ضد اسهال، ضد کرم و پروبیوتیک‌ها به همراه مشورت دامپزشک. |
| درمان‌های پیشرفته | در صورت عدم بهبود طی ۲-۴ روز، نیاز به آزمایش‌های تکمیلی، مایعات وریدی و درمان‌های تهاجمی‌تر جهت تنظیم فلور روده و اصلاح اختلالات متابولیکی. |
| انواع اسهال | اسهال حاد (کمتر از ۷-۱۴ روز؛ خمیری یا آبکی) و اسهال مزمن (بیش از ۳ هفته؛ پاسخ ندادن به درمان‌های معمولی). |
| علل اسهال مزمن | نقص آنزیم‌های پانکراس (بد هضمی) و مشکلاتی مانند پروتئین لوزینگ انتروپاتی (دفع پروتئین از روده) که نیاز به درمان ضد التهابی طولانی‌مدت دارند. |
سوالات متداول
علت اسهال توله سگ شیرخوار چیست؟
شایع ترین علت اسهال در توله سگ های شیرخوار در درجه اول نوع شیرخشک مصرفی و سپس غلظت آن است. ممکن است توله سگ به نوعی از شیرخشک‌ها حساسیت داشته باشد و با تعویض آن بهبودی حاصل شود. اگر با تعویض شیرخشک، اسهال همچنان ادامه داشت سعی کنید شیرخشک را کمی غلیظ‌تر از دستوری که روی جعبه نوشته درست کنید.
آیا ماست برای اسهال سگ مفید است؟
گاهی مشاهده شده که ماست پروبیوتیک برای اسهال مصرف می‌شود اما به ۲ علت این تجویز توصیه نمی‌شود: ۱) باکتری‌های فلور گوارشی انسان با سگ متفاوت هستند و ۲) لبنیات و پروتئین‌های گاوی میتواند باعث آلرژی گوارشی سگ شود و اسهال را تشدید کند.
اسم قرص اسهال سگ چیست؟
در مورد قرص برای اسهال سگ ها باید بگوییم که با توجه به علت اسهال، داروی مناسب تجویز می‌شود و قرص خاصی وجود ندارد.
آیا مترونیدازول برای اسهال سگ مناسب است؟
گاهی به علت تغییر فلور گوارشی ناشی از عدم تحمل‌های غذایی یا مسمومیت با نوعی تک یاخته به نام ژیاردیا می‌توان از مترونیدازول استفاده کرد.
درمان خانگی اسهال سگ چیست؟
اسهال یک بیماری جدی است و حیوان باید تحت نظر دامپزشک قرار داشته باشد.
چه غذاهایی باعث اسهال در سگ می‌شوند؟
به طور کلی هر تغییر غذای ناگهانی میتواند باعث اسهالی شدن سگ شود. بنابراین خوراکی های جدید را در دفعات اول به میزان کم به سگ بدهید تا گوارش او کم کم عادت کند. در کل غذاهای خام (سبزیجات خام، تخم مرغ خام و گوشت خام) ممکن است باعث اسهال شوند چون غذای خام حامل بیماری‌هایی است که با پخت از بین می‌روند و هضم و جذب غذای خام سخت تر از غذای پخته است.
