بیماری های شایع در خرگوش ها به ویژه خرگوش های خانگی شامل عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (آبریزش بینی)، انگل‌های داخلی و خارجی، بیماری‌های دندانی، تنبلی روده، بیماری انسفالیتوزوون کانیولی، مشکلات رحمی (عفونت‌ها یا سرطان) و پودودرماتیت (زخم‌های پا یا مفاصل پا) است. در ادامه در مورد بیماری های شایع خرگوش های خانگی بیشتر توضیح می‌دهیم و راه درمان هر کدام را بررسی می‌کنیم تا با چالش های نگهداری خرگوش به عنوان حیوان خانگی بیشتر آشنا شوید.
عفونت های دستگاه تنفسی خرگوش و احتمال مرگ ناگهانی
اسنافلز (Snuffles) نام رایج یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است که اغلب توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. باکتری Pasteurella multocida شایع‌ترین ارگانیسم باکتریایی است که عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی در خرگوش‌ها را ایجاد می‌کند. علائم بالینی معمولاً به چشم‌ها (ترشحات مخاطی یا چرک‌مانند، قرمزی، چشمک زدن) یا بینی و سینوس‌ها (عطسه، ترشحات مخاطی یا چرک‌مانند) مربوط می‌شود. چشم‌ها و بینی به‌طور معمول تحت تأثیر قرار می‌گیرند. فر شدن و گره‌خوردگی موها اغلب در داخل دست‌های جلویی خرگوش مشاهده می‌شود، زیرا خرگوش چشم‌ها و بینی خود را برای پاک کردن ترشحات مخاطی مالش می‌دهد.
پاستورلا مالتوسیدا ممکن است نواحی دیگری از بدن را نیز آلوده کند. عفونت‌های گوش (که باعث کج شدن سر می‌شود)، آبسه‌ها (برآمدگی‌ها در بدن)، ذات‌الریه (عفونت باکتریایی در ریه‌ها) و عفونت‌های رحمی (که معمولاً فقط در جراحی‌های اکتشافی تشخیص داده می‌شود) ممکن است مشاهده شوند. مرگ ناگهانی به دلیل سپتیسمی (حمله باکتری به خون) نادر است، اما ممکن است اتفاق بیفتد.
راه درمان عفونت های تنفسی
در بسیاری از موارد آبریزش بینی خفیف هستند و اگر زود درمان شوند، می‌توان آنها را مدیریت یا درمان کرد. اما اگر درمان نشوند، به ویژه اگر باکتری‌های ایجادکننده بیماری به سرعت رشد کنند، این مشکل می‌تواند شدید، مزمن و حتی کشنده شود. برای درمان، باید نمونه‌ای از ترشحات چشمی یا بینی برای کشت باکتری و آزمایش حساسیت آنتی‌بیوتیکی گرفته شود.
درمان عفونت های تنفسی در خرگوش ها شامل آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی است که به مدت حداقل 2 تا 4 هفته تجویز می‌شوند. داروهای ضد التهاب خوراکی و تغذیه از طریق سرنگ (در صورتی که خرگوش خود به خود خوب غذا نخورد) نیز رایج است. در برخی موارد، درمان ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
انگل های داخلی و خارجی در خرگوش
خرگوش‌ها می‌توانند به انواع انگل‌های روده‌ای (کاکسیدیا و کرم‌های روده‌ای) و همچنین انگل‌های خارجی مانند کنه‌های گوش و کنه‌های مو مبتلا شوند. بسته به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، کک‌ها و کنه‌ها ممکن است برای خرگوش‌های بیرون از منزل یک مشکل جدی ایجاد کنند.
چکاپ‌های منظم دامپزشکی، شامل معاینه میکروسکوپی مدفوع حداقل یک‌بار در سال، به تشخیص و درمان زودهنگام کمک می‌کند.
نحوه درمان انگل خرگوش
انگل‌های خارجی و داخلی از جمله بیماری های شایع در خرگوش ها هستند و معمولاً به راحتی درمان می‌شوند. دارویی که دامپزشک تجویز می‌کند، به نوع انگل و وجود عفونت‌های ثانویه بستگی دارد. دامپزشکان برای بررسی انگل‌های دستگاه گوارش، آزمایش میکروسکوپی مدفوع انجام میدهند؛ برای بررسی انگل‌های پوست و پوشش مویی، آزمایش میکروسکوپی از نمونه پوست یا سواب ترشح گوش انجام میدهند. داروهای خوراکی معمولاً برای درمان انگل‌های داخلی تجویز می‌شوند. داروهای موضعی، شامپوها و یا درمان‌های محیطی بسته به نوع انگل ممکن است برای درمان انگل‌های خارجی ضروری باشند.
بیماری های دندانی در خرگوش؛ مشکلی شایع اما قابل پیشگیری
دندان‌های خرگوش‌ها به‌طور مداوم رشد می‌کنند، اما عمل جویدن غذا به آنها کمک می‌کند تا با سرعتی متناسب با رشد خود، دندان‌ها را فرسوده کنند. جویدن مداوم غذاهای با فیبر بالا، مانند یونجه، کمک می‌کند تا دندان‌ها در طول و کارکرد مناسب باقی بمانند.
گاهی اوقات، آسیب یا بیماری دندان یا فک می‌تواند باعث تغییر در نحوه رشد دندان‌ها شود، که منجر به عدم تطابق فک بالا و پایین و رشد بیش از حد دندان‌ها می‌شود. در برخی موارد، خرگوش‌ها به طور ژنتیکی مستعد ناهماهنگی دندان‌ها هستند. زمانی که دندان‌ها از هم جدا می‌شوند، دیگر با یکدیگر تماس نخواهند داشت و در هنگام جویدن یکدیگر را فرسوده نمی‌کنند.
خرگوش‌هایی که دندان‌های بیش از حد رشد کرده دارند ممکن است از خوردن غذا خودداری کنند، دندان‌های خود را از درد بسایند، از دهانشان آب دهان خارج شود، غذا را از دهانشان بیندازند و وزن خود را از دست بدهند. می‌توانید به راحتی مشکلات دندان‌های پیشین خرگوش را با بالا بردن لب‌های خرگوش و نگاه کردن به داخل دهان تشخیص دهید. دامپزشک آشنا به درمان خرگوش می‌تواند برای ارزیابی دندان‌های عقب‌تر از ابزارهای مخصوص استفاده کند.
درمان بیماری های دندانی خرگوش
دندان‌های پیشین یا دندان‌های گونه‌ای که رشد بیش از حد دارند باید توسط دامپزشکی که از ابزار دندان‌پزشکی برای سوهان‌زنی یا آسیاب کردن دندان‌های بیش از حد رشد کرده استفاده می‌کند، درمان شوند و معمولاً خرگوش تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. سوهان‌زنی دندان‌ها اغلب باید به صورت منظم تکرار شود، زیرا دندان‌ها در طول زندگی خرگوش به رشد خود ادامه میدهند.
استفاده از ناخن گیر یا لوازم اینچنینی برای کوتاه کردن دندان‌ها که زمانی رایج بود، دیگر توصیه نمی‌شود، زیرا دندان‌های پیشین به راحتی شکسته و باعث درد و عفونت می‌شوند. اکنون دامپزشکان خرگوش‌ها از ابزارهای مخصوص دندان‌پزشکی برای کوتاه کردن دندان استفاده می‌کنند. اگر خرگوش شما دندان‌هایی با رشد مزمن دارد (که نیاز به سوهان‌زنی مجدد دارند)، ممکن است دامپزشک گزینه کشیدن دندان‌های مشکل‌دار را مطرح کند.
انسفالیتوزون کانیکولی در خرگوش؛ عامل طیف وسیعی از بیماری ها
انسفالیتوزون کانیکولی خرگوش یک بیماری شایع است که برای دهه‌ها خرگوش‌ها را مبتلا کرده است. این بیماری که توسط یک انگل ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث طیف وسیعی از بیماری‌ها در خرگوش‌ها شود. رایج‌ترین تصویر بالینی زمانی است که خرگوشی با کج شدن سر مراجعه می‌کند. این وضعیت به دلیل یک عفونت التهابی در مغز است. در مراحل پیشرفته، عدم تعادل عصبی باعث می‌شود که خرگوش بسیار بی‌ثبات شده و شروع به چرخیدن کند.
خرگوش‌های مبتلا به این بیماری ممکن است مواد سفید و کرک مانند بزرگی در چشم نشان دهند. این عفونت چشمی قابل درمان است، اما مواد داخل چشم به‌طور دائمی باقی خواهند ماند.
ای کانیکولی می‌تواند باعث بیماری شدید کلیوی (نارسایی کلیه) شود. این عفونت باعث آسیب دائمی کلیه‌ها شده و در بسیاری از موارد، می‌تواند به یک عفونت کشنده تبدیل شود. این موارد معمولاً باعث کاهش وزن تدریجی، کم‌آبی و در نهایت نارسایی کلیه‌ها می‌شود.
مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد E. cuniculi می‌تواند نخاع را آلوده کند و ممکن است اعصابی که به گوارش کمک می‌کنند را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان انسفالیتوزون کانیکولی خرگوش
برای تایید عفونت‌های E. cuniculi، ابتدا باید آزمایش خون به آزمایشگاه مرجع ارسال شود تا از اینکه علائم به این ارگانیسم مربوط است، اطمینان حاصل شود. پس از تایید تشخیص، داروهای ضد پروتوزوآ تجویز خواهند شد. در مواردی که خرگوش دچار کجی گردن یا چرخش سر می‌شود، داروهای ضد التهاب و داروهای ضد سرگیجه مفید خواهند بود. در مواردی که چشم تحت تاثیر قرار می‌گیرد، به داروهای ضد پروتوزوآ و ضد التهاب نیاز است. در مواردی که کلیه‌ها یا سکون دستگاه گوارش تحت تاثیر قرار می‌گیرند، معمولاً نیاز به بستری شدن در بیمارستان، مایعات و داروهای ضد پروتوزوآ است. برخی از موارد حتی با درمان هم بسیار سخت بهبود می‌یابند. این ارگانیسم از جمله بیماری های مشترک بین خرگوش و انسان است و می‌تواند انسان‌ها و سایر حیوانات خانگی را نیز آلوده کند. همچنین برخی خرگوش‌های حامل ای کانیکولی هیچ‌گونه علائمی نشان نمی‌دهند. این ارگانیسم زمانی منتقل می‌شود که خرگوشی ادرار خرگوش آلوده را ببلعد.
مشکلات رحمی؛ تهدیدی برای زندگی خرگوش های عقیم نشده
خرگوش‌های ماده باید در سنین پایین (۵-۶ ماهگی) عقیم شوند تا از عفونت‌های رحمی و سرطان جلوگیری شود. خرگوش‌های ماده‌ای که بالای ۳ سال سن دارند و عقیم نشده‌اند، در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان، رحم یا پستان هستند. احتمال آدنوکارسینومای رحمی باید هر زمان که خرگوش ماده , عقیم نشده، ترشح خون‌آلود از واژن داشته باشد، مورد بررسی قرار بگیرد.
سرطان رحمی یکی از رایج ترین بیماری های خرگوش است که کاملاً با عقیم سازی خرگوش در سنین پایین قابل پیشگیری است. دامپزشک می‌تواند سرطان رحم را از طریق معاینه (لمس) رحم بزرگ‌شده از طریق سونوگرافی حیوان یا اشعه ایکس تشخیص دهد. تشخیص قطعی معمولاً فقط از طریق جراحی اکتشافی برای برداشتن رحم انجام می‌شود. سرطان رحم معمولاً اگر رحم بیمار پیش از گسترش سرطان به بقیه بدن برداشته شود، به‌طور کامل قابل درمان است.
در برخی موارد خاص، خرگوش‌های ماده ممکن است به سرطان غده پستان مبتلا شوند که رایج‌ترین نوع آن آدنوکارسینومای غده پستان است. این سرطان باعث برآمدگی‌ها و گره‌های سفت روی پستان‌ها می‌شود که با لمس قابل تشخیص است.
راه درمان مشکلات رحمی
آدنوکارسینومای رحم باید به صورت جراحی با عقیم کردن خرگوش (اواریو-هیسترکتومی) درمان شود. هزینه این عمل زمانی که خرگوش بیمار باشد بیشتر خواهد بود (خرگوش‌هایی که دچار سرطان رحم هستند ممکن است به مراقبت‌های ویژه مانند بستری شدن در بیمارستان، درمان با مایعات و تغذیه اجباری نیاز داشته باشند)، بنابراین عقیم کردن زودهنگام برای جلوگیری از بروز مشکل توصیه می‌شود. عفونت‌های رحمی ممکن است نیاز به عقیم سازی حیوان خانگی و همچنین درمان آنتی‌بیوتیکی داشته باشند.
تنبلی روده در خرگوش؛ تهدیدی برای زندگی حیوان
وقتی خرگوش به هر دلیلی (بیماری دندان، استرس یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی) از خوردن غذا خودداری کند، باکتری‌های طبیعی که در دستگاه گوارش به هضم و تخمیر غذا کمک می‌کنند، می‌توانند توسط باکتری‌های دردناک و تولیدکننده گاز و سم تحت تسلط قرار بگیرند. این وضعیت اشتهای خرگوش را بیشتر کاهش می‌دهد و در بسیاری از موارد، اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مرگ شود.
این وضعیت که به عنوان تنبلی روده شناخته می‌شود، یکی از بیماری های شایع در خرگوش ها است و اگر به‌موقع تشخیص داده شود، می‌توان آن را به‌طور موفقیت‌آمیز درمان کرد. تحقیقات جدید همچنین ارتباطی با Encephalitozoon cuniculi به‌عنوان علت موارد عود کننده تنبلی دستگاه گوارش ایجاد کرده‌اند. وقتی خرگوش دچار کم‌آبی و بی‌تحرکی می‌شود، این وضعیت تهدیدی برای زندگی خواهد بود.
شیوه درمان تنبلی روده خرگوش ها
درمان تنبلی روده شامل مایعات (زیرپوستی یا وریدی)، تغذیه با سرنگ، داروهای ضدالتهاب و مسکن‌ها است. زمانی که تولید مدفوع از سر گرفته شود، داروهایی برای افزایش حرکات دستگاه گوارش تجویز خواهد شد.
پودودرماتیت یا زخم پای خرگوش
پودودرماتیت یا زخم‌های پا از جمله بیماری های رایج در خرگوش ها است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که خرگوش برای مدت طولانی روی سطوح سخت یا مرطوب نشسته باشد. این زخم‌ها به‌ویژه در خرگوش‌هایی که دارای پیش‌زمینه بیماری‌های گوارشی یا حرکتی هستند، مشاهده می‌شود
راه درمان پودودرماتیت
پودودرماتیت از جمله شایع ترین بیماری های خرگوش های خانگی است و درمان پودودرماتیت می‌تواند دشوار و چالش‌برانگیز باشد، به ویژه در مراحل پیشرفته بیماری که عفونت از پوست به عضلات، تاندون‌ها و استخوان‌ها گسترش یافته است. درمان شامل داروهای ضد باکتری برای کنترل عفونت و تمیز کردن و باندپیچی زخم‌های روی پا است. بستر نرم برای درمان زخم‌ها ضروری است. زمانی که بیماری زود تشخیص داده شود، معمولاً می‌توان آنها را درمان کرد و وضعیت بهبود می‌یابد. اما اگر درمان نشود، این وضعیت می‌تواند به بافت‌های عمیق‌تر یا مفاصل حمله کند. در بسیاری از موارد، آمپوتاسیون (قطع عضو خرگوش) برای برداشتن کامل بافت‌های آلوده و جلوگیری از گسترش به استخوان‌ها یا جریان خون ضروری است.
یک مرور سریع
نگهداری از خرگوش در خانه نیازمند توجه و مراقبت ویژه است. بیماری های شایع در خرگوش های خانگی مانند عفونت‌های دستگاه تنفسی، انگل‌ها، مشکلات دندانی، تنبلی روده، انسفالیتوزون کانیکولی، مشکلات رحمی و پودودرماتیت می‌توانند به سرعت به وضعیت‌های جدی و تهدیدکننده زندگی تبدیل شوند. با آگاهی از نشانه‌ها و علائم این بیماری‌ها، و انجام چکاپ‌های منظم دامپزشکی، می‌توان از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرد. تغذیه مناسب با فیبر بالا و عقیم‌سازی به موقع نیز از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به سلامت خرگوش کمک کنند.
شناخت بیماری های شایع خرگوش خانگی و روش‌های درمان آنها نه تنها به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک می‌کند بلکه باعث ایجاد رابطه‌ای سالم و پایدار بین صاحب و حیوان خانگی‌اش خواهد شد. با مراقبت صحیح، خرگوش‌ها می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. در این مقاله به بیماری ها و راه ها درمان بیماری های خرگوش پرداختیم. در صورتی که هر یک از علایم ذکرشده در این مقاله را مشاهده کردید، خرگوش را برای معاینه به بیمارستان دامپزشکی مرکزی بیاورید تا با جدیدترین دستگاه‌ها و متدهای روز دنیا بررسی و در صورت نیاز درمان شود.
منبع: vcahospitals
