سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که برخلاف رادیوگرافی از امواج فرا صوتی بی خطر استفاده می‌کند به همین دلیل برای بررسی ساختار و حرکات ارگان‌های داخلی بدن حیوانات خانگی، شیوه‌ای امن، بدون درد و غیرتهاجمی به حساب می‌‌آید. سونوگرافی در سگ و گربه می‌تواند به تشخیص بیماری‌های کبد و صفرا مانند کبد چرب، ضایعات کبدی، سنگ کیسه صفرا، کولسیستیت و موارد دیگر کمک کند.
سونوگرافی کبد و کیسه صفرا در حیوانات خانگی
کبد یکی از بزرگترین و مهم‌ترین ارگان‌های بدن حیوان است و کمک می‌کند تا غذا به انرژی تبدیل شود. طحال (کیسه صفرا) در زیر کبد و در سمت راست شکم قرار دارد. این اندام گلابی شکل، صفرا را ذخیره می‌کند. صفرا همان آنزیم هضم کننده‌ای است که کبد از آن برای تجزیه چربی استفاده می‌کند. اگر کبد صدمه ببیند و بیمار شود، عملکردش مختل می‌شود. اگر چنین اختلالی رخ بدهد، دامپزشک احتمالا به منظور تشخیص مشکل، سونوگرافی کبد را تجویز می‌کند، چرا که سونوگرافی اطلاعات زیادی در مورد وضعیت سلامتی حیوان در اختیار دامپزشک قرار می‌دهد.
سونوگرافی کبد و کیسه صفرا در سگ و گربه چگونه انجام می شود؟
هنگام سونوگرافی، حیوان ابتدا روی یک تخت خوابانده می‌شود و سپس دامپزشک یک سَری مخصوص به نام پروب را به ژل مخصوصی آغشته می‌کند و بر روی شکم بیمار قرار می‌دهد و کمی آن را فشار می‌دهد. این روش معمولا سونوگرافی کبد و طحال نامیده می‌شود، چون طحال نیز با کبد کار می‌کند و پزشک ممکن است بخواهد وضعیت طحال را هم بررسی کند.
پزشک با دیدن چه علائمی سونوگرافی کبد و کیسه صفرا را تجویز می کند؟
علائمی که دامپزشک را مجاب می‌کند برای حیوان سونوگرافی کبد و کیسه صفرا تجویز کند عبارتند از:
- درد
اگر حیوان علائمی دال بر درد نشان دهد لازم است از نظر سلامت بافت‌های نرم و سخت بررسی شود تا اگر مشکلی وجود دارد در همان مراحل اولیه تشخیص داده شود.
- بزرگی و تورم غیرعادی شکم
بزرگی و ورم شکم از جمله علائمی است که باید جدی گرفته شود چون ممکن است نشانه یک بیماری حاد یا مزمن باشد.
- آزمایش خون غیر طبیعی مربوط به کبد
گاهی در آزمایش خون سگ ها و گربه ها موارد مشکوکی دیده می‌شود که در مورد سلامت کبد و آنزیم‌های آن تردیدهایی به وجود می‌آورد. در این شرایط دامپزشک برای اطمینان و تشخیص گذاری دقیق سونوگرافی تجویز می‌کند.
- بزرگی کبد
محل کبد در شکم حیوانات خانگی مشخص است. چنانچه این موضع به شکلی غیرطبیعی بزرگ شود لازم است سونوگرافی انجام شود تا علت بزرگی آن مشخص گردد.
- جهت بیوپسی از بافت کبد
بیوپسی یا بافت برداری یکی دیگر از دلایلی است که سونوگرافی حیوان خانگی را ضروری می‌کند.
موارد فوق عواملی هستند که ممکن است در معاینات اولیه آشکار شوند و پزشک برای تشخیص دقیق تر علت ایجاد آنها بیمار را به سونوگرافی کبد و کیسه صفرا ارجاع دهد. همچنین همانطور که پیش‌تر گفتیم این روش برای تشخیص تعدادی از بیماری های مربوط به کیسه صفرا از جمله آزمایش سنگ کیسه صفرا (رسوبات سخت شده در صفرا که می‌تواند باعث حالت تهوع و شکم درد همراه با درد کمر و شانه شود)، عارضه کولسیستیت (حالتی که کیسه صفرا ملتهب یا آلوده می‌شود و اغلب در نتیجه انسداد سنگ صفرا در لوله صفرا است) تجویز می‌شود.
نکاتی که باید پیش از سونوگرافی کبد در حیوانات خانگی بدانید
بهتر است از روز قبل سونوگرافی مصرف غذاهای چرب حیوان را محدود کنید. در بیشتر حالات دامپزشک توصیه می‌کند که حیوان حتما ناشتا باشد اما در بعضی از موارد هم نیازی به ناشتا بودن نیست (مصرف مایعات هم مانعی ندارد).
سونوگرافی کبد در تشخیص سرطان
در طی انجام سونوگرافی امواج صوتی با فرکانس بالا تصاویری از کبد حیوان ایجاد می‌کنند که این تصاویر می‌توانند هر گونه تغییر در کبد از جمله رشد سرطان را نشان دهند. در پت هایی که در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند، ممکن است هر 6 ماه یکبار سونوگرافی انجام شود. پیشنهاد می‌شود در پت های بالای چهار سال و پت هایی که عوامل ریسک ابتلا به بیماری کبدی را دارند سالی یکبار از روش سونوگرافی که یک روش در دسترس و کم هزینه است استفاده کنید.
اگر سگ یا گربه شما هر کدام از علائمی که در این مقاله به آنها اشاره کردیم نشان داد، برای اطمینان از وضعیت سلامتی کبد حتما او را نزد دامپزشک متخصص ببرید تا در صورت نیاز آزمایشات لازم را تجویز و علت علائم را مشخص کند. همکاران ما در بخش آزمایشگاه و سونوگرافی بیمارستان دامپزشکی مرکزی، تمامی آزمایشات رایج مرتبط با حیوانات از جمله سونوگرافی کبد و طحال را انجام و کوچکترین مورد مشکوک را هم به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهند تا ضمن تشخیص به موقع، رسیدگی‌های لازم انجام شود و اوضاع حیوان رو به وخامت نرود.
