ویروس لوسمی گربه ها (FeLV) که به سرطان خون گربه هم معروف است، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی است که نه تنها به لوسمی (سرطان گلبول‌های سفید خون) می‌انجامد، بلکه باعث بروز مشکلات مختلفی در سیستم ایمنی، خون‌سازی، و سایر اعضای بدن گربه‌ها میشود. در این مقاله به توضیح نحوه شیوع، علائم، درمان و پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.
ویروس لوسمی گربه سانان (FeLV) چیست؟
ویروس لوسمی گربه‌ای (FeLV) ویروسی است که گربه‌ها را آلوده میکند. این ویروس اولین بار در گربه‌های مبتلا به نوعی لوسمی (سرطان گلبول‌های سفید خون) شناسایی شد.
ویروس FeLV علاوه بر لوسمی، میتواند باعث بروز بیماری‌های مختلف دیگری هم بشود. مانند تمام ویروس‌ها، FeLV یک میکروارگانیسم کوچک است که تنها درون سلول‌های زنده قادر به تکثیر است. این ویروس مختص خانواده گربه‌سانان است و خطری برای سایر گونه‌های جانوری یا انسان‌ها ندارد.
شیوع لوسمی در گربه ها چقدر است؟
عفونت ناشی از FeLV در سراسر جهان مشاهده میشود. به‌طور کلی، حدود ۱ تا ۲ درصد از جمعیت گربه‌ها به‌صورت پایدار به این ویروس آلوده‌اند و تعداد بیشتری در معرض آن قرار گرفته‌اند.
میزان آلودگی بسته به موقعیت جغرافیایی، محیط زندگی و سبک رفتاری گربه متفاوت است. این عفونت در گروه‌های گربه‌هایی که تماس نزدیکی با یکدیگر دارند، شایع‌تر است.
لوسمی چگونه منتقل می شود؟
شایع‌ترین راه انتقال لوسمی در گربه ها، تماس مستقیم است. این ویروس شکننده است و خارج از بدن گربه بیش از چند ساعت زنده نمی‌ماند. گربه آلوده، مقدار زیادی ویروس را از طریق بزاق و سایر ترشحات بدن مانند مخاط بینی، ادرار و مدفوع دفع میکند.
با این حال، FeLV چندان مسری نیست و انتقال معمولاً نیاز به تماس نزدیک و طولانی‌مدت بین گربه‌های آلوده و سالم دارد. فعالیت‌هایی مانند جفتگیری، نظافت متقابل و لیس زدن گربه ها، استفاده مشترک از ظروف غذا و خاکِ گربه از راه‌های شایع انتقال هستند.
گازگرفتن توسط گربه آلوده نیز به‌راحتی ویروس را منتقل میکند. از دیگر منابع احتمالی عفونت، زایمان گربه باردار آلوده است. در این موارد، ممکن است توله‌ها با ویروس متولد شوند یا هنگام نظافت توسط مادر آلوده شوند. با این حال، بیشتر گربه‌های ماده آلوده نابارور میشوند یا جنین‌ها پیش از تولد به دلیل سقط یا جذب شدن، از بین می‌روند.
این ویروس چه بیماری هایی ایجاد میکند؟
ویروس لوسمی به سلول‌های مختلف سیستم ایمنی و بافت‌های خون‌ساز گربه حمله میکند. ورود ویروس به سلول‌ها میتواند منجر به مرگ سلول یا ایجاد جهش (تغییر) در کد ژنتیکی آن شود.
چنین جهشی ممکن است سلول را به‌صورت بالقوه سرطانی کند، هرچند این روند گاهی ماه‌ها یا سال‌ها پس از عفونت رخ میدهد.
سرطان‌های ناشی از لوسمی گربه می‌توانند در بافت‌ها، اندام‌ها و نقاط مختلف بدن ایجاد شوند. این سرطان‌ها ممکن است هر نوعی از گلبول‌های سفید خون (لوسمی) یا سایر سلول‌های مرتبط با بافت‌های خون‌ساز را درگیر کنند.
شایع‌ترین تومور مرتبط با لوسمی، تومور سلول‌های لنفاوی با نام لنفوم یا لنفوسارکوم است. این تومورها ممکن است در یک یا چند ناحیه از بدن ظاهر شوند.
اگرچه سرطان یکی از پیامدهای عفونت FeLV است، ولی بیماری‌های دیگر شیوع بیشتری دارند. در بسیاری از گربه‌ها، این عفونت باعث تضعیف متوسط تا شدید سیستم ایمنی میشود. در نتیجه، گربه‌های آلوده توانایی کمتری برای مقابله با عفونت‌هایی دارند که معمولاً در گربه‌های سالم مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
گربه‌های مبتلا ممکن است علائم بالینی متنوعی نشان دهند و به‌تدریج سلامت عمومی آن‌ها رو به افول می‌رود.
از دیگر عوارض شایع در گربه‌های آلوده به FeLV، بروز کم‌خونی خطرناک (کاهش گلبول‌های قرمز خون) است. مشکلاتی مانند سقط جنین، التهاب شدید روده (آنتریت)، اختلالات عصبی و بیماری‌های چشمی نیز معمولاً با این عفونت مرتبط‌اند.
بیماری‌های ناشی از FeLV معمولاً کشنده هستند. مطالعات نشان میدهد ۸۰ تا ۹۰ درصد گربه‌های آلوده، ظرف ۳ تا ۴ سال پس از تشخیص اولیه جان خود را از دست می‌دهند.
هنگام مواجهه گربه با لوسمی چه اتفاقی می‌افتد؟
تمامی گربه‌های در معرض ویروس، دچار عفونت پایدار نمی‌شوند. سیستم ایمنی برخی از آن‌ها واکنش نشان داده و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد موفق به نابودی ویروس پیش از گسترش آن در بدن میشوند.
۳۰ تا ۴۰ درصد گربه‌ها دچار عفونت پس‌رونده میشوند: ویروس فرصت می‌یابد به اندام‌ها یا مغز استخوان برسد، اما سیستم ایمنی آن را از جریان خون پاک میکند.
این گربه‌ها معمولاً ناقل نیستند، اما هر عاملی که سیستم ایمنی را تضعیف کند، ممکن است باعث فعال‌سازی مجدد ویروس و انتقال آن به دیگران شود. تا پیش از پاک‌سازی کامل ویروس، آسیب‌های واردشده میتواند در آینده موجب بیماری شود.
۳۰ تا ۴۰ درصد باقی‌مانده دچار عفونت پیشرونده میشوند: سیستم ایمنی قادر به مقابله با ویروس نیست و ویروس به غدد لنفاوی و اندام‌ها گسترش می‌یابد. این گربه‌ها به‌صورت دائم آلوده می‌مانند و در معرض بالاترین خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با FeLV قرار دارند.
آن‌ها عامل اصلی انتقال ویروس به دیگر گربه‌ها هستند. ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها بین آلودگی اولیه و بروز علائم بالینی فاصله باشد. در این مدت، ویروس به‌طور مداوم از طریق بزاق گربه دفع میشود.
تشخیص عفونت لوسمی گربه چگونه است؟
در گربه‌های مبتلا به عفونت پیشرونده، تشخیص ساده است. یک آزمایش سریع خون میتواند بخش‌هایی از ویروس را در خون شناسایی کند. این آزمایش دقت بالایی دارد، اما نتایج کاذب هم به ندرت رخ میدهد.
در عفونت پس‌رونده هم ممکن است نتایج منفی کاذب به دلیل نوسان سطح ویروس در خون مشاهده شود. به همین دلیل، گربه‌های بیمار با سابقه آزمایش منفی ممکن است نیاز به آزمایش مجدد داشته باشند.
در آلودگی ناموفق، نتیجه اولیه مثبت است و برای تفکیک عفونت موقت از پایدار، انجام آزمایش دوم پس از ۸ تا ۱۲ هفته ضروری است. گاهی تأیید نهایی نیازمند آزمایش‌های تخصصی در آزمایشگاه است.
تشخیص بیماری‌های ناشی از FeLV به دلیل تنوع علائم دشوارتر است، چرا که ممکن است بیماری‌های همزمان دیگری وجود داشته باشند.
آیا درمانی برای بیماری لوسمی گربه وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای حذف ویروس از بدن موجود نیست. بیشتر گربه‌های آلوده نهایتاً به دلیل عوارض عفونت می‌میرند یا به اتانازی حیوان خانگی نیاز پیدا میکنند. با این حال، درمان‌های حمایتی می‌توانند به‌طور موقت وضعیت را بهبود بخشند. برای مثال، عفونت‌های ثانویه ناشی از تضعیف سیستم ایمنی معمولاً قابل درمان هستند.
روش‌های جدیدی مانند تعدیل‌کننده‌های ایمنی (اینترفرون آلفای انسانی یا اینترفرون امگای نوترکیب گربه‌ای) امیدوارکننده‌اند. برای انتخاب بهترین گزینه درمانی با دامپزشک خود مشورت کنید.
در صورت ابتلای گربه به لوسمی سریعا او را به بیمارستان دامپزشکی مرکزی منتقل کنید تا درمان‌های حمایتی روی گربه انجام شود.
راه های پیشگیری از لوسمی یا سرطان خون در گربه ها چیست؟
واکسن‌های مؤثری برای محافظت از گربه در برابر لوسمی وجود دارد. استفاده از آن‌ها برای تمام گربه‌های بالغی که خارج از خانه تردد میکنند و همچنین همه توله‌ها (صرف‌نظر از سبک زندگی) توصیه میشود.
واکسیناسیون اولیه شامل دو دوز و تزریق یادآور منظم است. پیش از واکسیناسیون، انجام آزمایش FeLV ضروری است. البته هیچ واکسنی ۱۰۰٪ مصونیت ایجاد نمی‌کند، بنابراین محدود کردن تماس با گربه‌های آلوده یا واکسینه‌نشده اهمیت دارد.
در گروه‌های بزرگ گربه، کنترل عفونت با ترکیبی از آزمایش‌های منظم، قرنطینه و واکسیناسیون امکان‌پذیر است. خوشبختانه واکسیناسیون در نتایج آزمایش خون آینده اختلالی ایجاد نمی‌کند.
ویروس لوسمی گربه در یک نگاه
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| ویروس لوسمی گربه‌ای (FeLV) | ویروسی که مختص گربه‌ها است و میتواند به بیماری‌هایی همچون لوسمی، سرطان، و مشکلات ایمنی منجر شود. |
| شیوع | 1-2% از گربه‌ها به صورت مداوم به این ویروس آلوده هستند و بسیاری دیگر در معرض آن قرار دارند. |
| روش‌های انتقال | تماس مستقیم با بزاق، ترشحات بینی، ادرار و مدفوع گربه آلوده. فعالیت‌هایی همچون جفتگیری، نظافت متقابل و اشتراک‌گذاری ظرف‌های خاک و غذا. |
| بیماری‌های ایجادکننده | لوسمی، کم‌خونی، التهاب روده، اختلالات عصبی، بیماری‌های چشمی، و سرطان‌های مختلف مانند لنفوم. |
| تشخیص | آزمایش خون سریع میتواند ویروس را در گربه‌های آلوده شناسایی کند. ممکن است نیاز به آزمایش‌های تکراری یا تخصصی باشد. |
| درمان | در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای حذف ویروس FeLV وجود ندارد. درمان‌های حمایتی برای بهبود موقت وضعیت گربه‌ها انجام میشود. |
| پیشگیری | واکسیناسیون برای گربه‌های خارج از خانه و توله‌ها توصیه میشود. استفاده از واکسن‌ها 100% ایمن نیست، بنابراین محدود کردن تماس با گربه‌های آلوده مهم است. |
سوالات متداول
ویروس لوسمی گربه‌ای چگونه منتقل میشود؟
انتقال ویروس FeLV عمدتاً از طریق تماس مستقیم میان گربه‌های آلوده و سالم صورت می‌گیرد. این ویروس از طریق بزاق، ترشحات بینی، ادرار و مدفوع گربه آلوده منتشر میشود. فعالیت‌هایی مانند جفتگیری، نظافت متقابل و اشتراک‌گذاری ظرف‌های غذا و خاک از شایع‌ترین روش‌های انتقال هستند.
علائم بیماری لوسمی در گربه‌ها چیست؟
گربه‌های مبتلا به لوسمی ممکن است علائم مختلفی از خود نشان دهند که شامل تضعیف سیستم ایمنی، کم‌خونی، التهاب روده، بیماری‌های عصبی و چشمی میباشد. این بیماری‌ها به تدریج باعث افول وضعیت سلامت عمومی گربه خواهند شد.
آیا درمان خاصی برای بیماری FeLV وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای حذف کامل ویروس FeLV از بدن گربه‌ها وجود ندارد. بیشتر گربه‌های آلوده به دلیل عوارض ناشی از این بیماری می‌میرند یا نیاز به اتانازی دارند. با این حال، درمان‌های حمایتی می‌توانند به بهبود موقت وضعیت گربه‌های آلوده کمک کنند.
منبع: vcahospitals
