بیماری های مشترک بین انسان و گربه (زئونوتیک یا زئونوز) به عفونت یا بیماری‌ای اطلاق می‌شود که از حیوان به انسان منتقل می‌شود. در مجموع، بیش از 100 بیماری وجود دارد که می‌تواند از حیوانات به انسان‌ها منتقل شود. تمامی حیوانات خانگی، از جمله سگ‌ها، گربه‌ها، پرندگان، اسب‌ها، گاوها، گوسفندان، بزها و خرگوش‌ها می‌توانند بیماری‌هایی را به انسان منتقل کنند، اما این امر به ندرت اتفاق می‌افتد. بیشتر این بیماری‌های احتمالی با رعایت اصول بهداشت پایه توسط صاحبان حیوانات خانگی، به ویژه شستن دست‌ها، قابل پیشگیری‌اند.
خطر ابتلای انسان به بیماری توسط گربه
شواهد فعلی نشان می‌دهند که گربه های خانگی خطر زئونوتیک کمی برای همراهان انسانی خود دارند. گربه‌هایی که در داخل خانه نگهداری می‌شوند، کمتر در معرض بیماری‌هایی قرار می‌گیرند که می‌توانند به انسان‌ها منتقل شوند. خطر ممکن است در افرادی که سیستم ایمنی آنها به دلیل بیماری یا دارو ضعیف شده است، کمی بالاتر باشد، مانند:
- افراد مبتلا به ایدز/HIV
- افرادی که تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند
- افراد مسن یا کسانی که بیماری‌های مزمن دارند
- افرادی که با نقص ایمنی مادرزادی به دنیا آمده‌اند
- افرادی که پیوند عضو یا مغز استخوان دریافت کرده‌اند
- افرادی که باردار هستند (سیستم ایمنی جنین به طور کامل توسعه نیافته و سیستم ایمنی زن باردار در طول بارداری تغییر می‌کند)
اگر شما در یکی از این دسته‌ها قرار دارید باید برخی احتیاط‌ها را رعایت کنید، مانند نظارت بر گربه‌تان برای هر نشانه‌ای از بیماری، شستن دست‌ها پس از دست زدن به گربه‌تان و اجتناب از تماس مستقیم با مدفوع و ادرار گربه‌تان.
شایع ترین بیماری های زئونوتیک بین انسان و گربه
شایع ترین بیماری‌های زئونوتیک بین انسان و گربه شامل موارد زیر است:
- قارچ پوستی
- توکسوپلاسموز
- سالمونلوز
- عفونت کمپیلوباکتر
- عفونت ژیاردیا
- عفونت کریپتوسپوریدیوم
- کرم‌های گرد
- کرم‌های قلابی
- بیماری خراش گربه
- هاری
بیماری های زئونوتیک با بیشترین احتمال بروز بیماری شدید در انسان ها
بیماری‌های زئونوتیک که بیشترین احتمال بروز بیماری شدید در انسان‌ها را دارند شامل موارد زیر هستند:
- هاری، که توسط ویروس ایجاد می‌شود و تقریباً همیشه در انسان‌ها کشنده است.
- گربه‌ها گاهی می‌توانند منبع بیماری‌های روده‌ای باشند، از جمله برخی عفونت‌های باکتریایی مانند سالمونلا و کمپیلوباکتر، و همچنین انگل‌های روده‌ای مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم. این بیماری‌ها می‌توانند از طریق تماس مستقیم با مدفوع گربه آلوده یا از طریق تماس با خاک آلوده به مدفوع گربه آلوده به انسان منتقل شوند. بسیاری از حیوانات دیگر نیز این عفونت‌ها را حمل می‌کنند. سالمونلا و کمپیلوباکتر بیشتر از طریق گوشت نیم‌پز یا غذای نادرست آماده شده منتشر می‌شوند.
- لاروهای کرم‌های گرد و کرم‌های قلابی می‌توانند باعث وضعیتی به نام لارو مهاجر شوند، که در آن لاروها از طریق بافت‌های مختلف بدن حرکت می‌کنند و التهاب ایجاد می‌کنند. تماس مستقیم با مدفوع گربه آلوده حاوی تخم‌ها می‌تواند به طور بالقوه در فرد حساس باعث عفونت شود.
- قارچ پوستی، عفونت قارچی که توسط قارچ Microsporum canis ایجاد می‌شود، به نسبت آسان از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شود. این عفونت می‌تواند باعث ضایعات قرمز، خارش‌دار و پوسته‌پوسته پوست شود.
- توکسوپلاسموز توسط انگل Toxoplasma gondii ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر از طریق خوردن گوشت نیم‌پز منتقل می‌شود، اما تماس با مدفوع گربه آلوده نیز می‌تواند یک عامل باشد. خطرات اصلی برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و زنان باردار است، زیرا می‌تواند منجر به سقط جنین و نقص‌های تولد شود.
- بیماری خراش گربه توسط باکتری Bartonella henselae ایجاد می‌شود که توسط کک‌ها منتقل می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق خراش یا گزش، فضولات کک (مدفوع) یا به طور بالقوه از خود کک‌ها منتقل شود. این بیماری می‌تواند باعث تب، تورم غدد لنفاوی و جوش‌های قرمز روی پوست شود.
کاهش خطر ابتلا به بیماری از گربه
تمیز کردن صحیح جعبه بستر مؤثرترین راه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری از گربه‌تان است. در اینجا راهنمایی‌های ساده‌ای وجود دارد که اگر در دسته خطر قرار دارید، باید رعایت کنید:
- جعبه بستر را دور از آشپزخانه و سایر مناطق تهیه یا نگهداری غذا قرار دهید.
- اگر ممکن است، کسی که در معرض خطر نیست، جعبه بستر را تمیز کند. در غیر این صورت، جعبه بستر را روزانه تمیز کنید، زیرا عامل ایجاد کننده توکسوپلاسموز حداقل 24 ساعت طول می‌کشد تا عفونی شود.
- بستر را در مجاورت هوا خالی نکنید. اگر بستر را خالی کنید، می‌توانید یک عامل عفونی را به صورت آئروسل تبدیل کرده و آن را تنفس کنید. مطمئن شوید که به آرامی بستر را به سطل زباله بریزید.
- جعبه بستر را حداقل دو بار در ماه با آب گرم تمیز کنید و بگذارید آب گرم حداقل پنج دقیقه در جعبه بماند. این روش تمیز کردن ساده عامل توکسوپلاسما را از بین خواهد برد.
- از دستکش‌های یکبار مصرف استفاده کنید و پس از هر بار استفاده آنها را دور بیندازید. پس از تمیز کردن جعبه بستر، دست‌های خود را کاملاً بشویید.
تشخیص ابتلای گربه به بیماری زئونوتیک
گربه‌هایی که یکی از این عفونت‌ها را دارند، گاهی اوقات اما نه همیشه، مدفوع نرم یا اسهال خواهند داشت. گربه‌هایی که مشکلات پوستی دارند باید فوراً توسط دامپزشک معاینه شوند. بسیاری از گربه‌ها علائم آشکار برخی بیماری‌ها، مانند توکسوپلاسموز یا بیماری خراش گربه، نشان نمی‌دهند، بنابراین اگر بعد از قرار گرفتن در معرض مدفوع گربه یا خراش یا گزش گربه نگرانی‌های سلامتی دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
اگر از گربه این بیماری‌ها را بگیرید چه می شود؟
این گروه از عفونت‌های باکتریایی و انگلی معمولاً فقط در فردی با سیستم ایمنی سالم علائم موقتی ایجاد می‌کنند. با این حال، برای افرادی که سیستم ایمنی آنها ضعیف است، برخی از این عفونت‌ها می‌توانند تهدیدی برای زندگی باشند. قارچ پوستی می‌تواند مقاوم باشد اما با درمان مستمر قابل درمان است.
جلوگیری از ابتلای گربه به عفونت های باکتریایی و انگل های روده ای
جلوگیری از این بیماری‌ها آسان‌تر از آن است که فکر می‌کنید. برخی راهنمایی‌های ساده برای حفظ سلامت گربه‌تان عبارتند از:
- تهیه غذای تجاری با کیفیت برای گربه.
- از گوشت خام، مرغ و تخم مرغ خودداری کنید. اگر باید این موارد را تغذیه کنید، آنها را خوب بپزید.
- پس از دست زدن به گوشت خام، دست‌های خود را به طور کامل بشویید.
- گربه‌تان را در داخل خانه نگه دارید و از شکار او جلوگیری کنید.
- گربه‌تان را از سایر گربه‌ها دور نگه دارید و هر گربه جدیدی را قبل از معرفی به گربه‌های موجود توسط دامپزشک خود معاینه کنید.
- اگر گربه‌تان به خارج از خانه می‌رود، از محصولات دافع انگل‌های طیف گسترده و پیشگیری از کک و کنه به طور منظم و طبق توصیه دامپزشک خود استفاده کنید.
آیا احتمال انتقال HIV یا AIDS از گربه به انسان وجود دارد؟
نه، مطالعات متعدد ثابت کرده‌اند که شما نمی‌توانید HIV/AIDS را از گربه‌تان بگیرید. ویروس لوکمیای گربه‌ای (FeLV) و ویروس نقص ایمنی گربه‌ای (FIV) هر دو بین گربه‌ها مسری هستند، اما هیچ‌کدام نمی‌توانند انسان‌ها را آلوده کنند و ویروس انسانی نیز نمی‌تواند گربه‌ها را آلوده کند.
با این حال، FeLV و FIV سیستم ایمنی گربه را سرکوب می‌کنند و آنها را نسبت به عفونت‌های زئونوتیک که می‌توانند به شما منتقل شوند، حساس‌تر می‌کنند. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف است، ممکن است نگهداری گربه‌ای که به FeLV یا FIV آلوده شده است برای شما سالم نباشد. اگر گربه‌ای با یکی از این بیماری‌ها نگه دارید، باید بیشتر احتیاط کنید و به دقت دستورالعمل‌های بهداشت عمومی و جعبه بستر را رعایت کنید. برای به حداقل رساندن خطرات ابتلای گربه‌تان به FeLV یا FIV، او را در داخل خانه نگه دارید. اگر گربه‌تان به بیرون از خانه می‌رود، حداقل سالی یک بار او را آزمایش و معاینه کنید.
انتقال بیماری از انسان به گربه
انتقال بیماری از انسان به گربه امکان‌پذیر است. مثال‌های رایج شامل برخی عفونت‌های ویروسی تنفسی، قارچ پوستی، باکتری MRSA و کک‌ها می‌شوند. علاوه بر این، گاستروانتریت به دلیل عفونت‌های کمپیلوباکتر و سالمونلا می‌تواند از یک عضو خانواده آلوده به گربه خانواده منتقل شود. مانند انسان‌ها، گربه‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند در معرض خطر بیشتری هستند.
تعداد زیادی از بیماری‌های منتقله از طریق وکتور (ناقل) وجود دارد که می‌توانند به هر دو گربه و انسان منتقل شوند. مثال‌ها شامل تولارمی که توسط کنه‌ها منتشر می‌شود و بارتونلا که توسط کک‌ها منتقل می‌شود، می‌شوند. کنه‌ها، کک‌ها، پشه‌ها و مگس‌ها همه به عنوان وکتورهای بالقوه در نظر گرفته می‌شوند. بسیاری از بیماری‌ها منطقه‌ای هستند و مناطق گرمسیری شیوع بیشتری دارند، اما این می‌تواند به دلیل تغییرات اقلیمی و عوامل دیگر تغییر کند.
در صورت مشاهده هر گونه علایم بالینی مشکوک، گربه را در اسرع وقت برای معاینه نزد دامپزشک ببرید. همکاران ما در بیمارستان دامپزشکی مرکزی معاینات و آزمایش های لازم را انجام می‌دهند و گربه را از نظر ابتلا به بیماری های مشترک با انسان بررسی می‌کنند.
منبع: vcahospitals