آلرژی در گربه ها واکنشی حساس از سیستم ایمنی بدن نسبت به مواد خاصی است که باعث بروز علائم آلرژیک می‌شوند. این مواد به عنوان آنتی‌ژن یا آلرژن شناخته می‌شوند. معمولاً آلرژن‌ها ذاتاً بی‌خطر هستند (مانند گرده‌ها، برخی غذاها یا گرد و غبار)، اما در برخی افراد (و حیوانات)، بدن واکنشی بیش از حد نشان داده و باعث التهاب و علائم آلرژیک می‌شود.
آلرژی گربه ها در یک نگاه
آلرژی در گربه ها بسیار شایع است. گربه‌هایی که به چند نوع ماده آلرژی دارند، تشخیص و درمان‌شان دشوارتر است. حساسیت در گربه ها معمولاً یک وضعیت مزمن و مادام‌العمر است که می‌تواند بر کیفیت زندگی گربه و صاحبش تأثیر بگذارد.
برخی نژادهای گربه ممکن است مستعد آلرژی بیشتری باشند، اما همه گربه‌ها احتمال دارد که دچار آلرژی شوند. نژادهای اصیل بیش از گربه‌های معمولی مو کوتاه در معرض آلرژی‌های تنفسی قرار دارند. گربه‌های سیامی بیشتر مستعد آلرژی‌های غذایی هستند. مداخله زودهنگام، کلید موفقیت در درمان است. بنابراین به محض مشاهده علائم، با دامپزشک تماس بگیرید.
علائم آلرژی در گربه ها
در گربه‌ها، واکنش‌های حساسیتی ممکن است به یکی از سه شکل زیر ظاهر شود:
- شایع‌ترین شکل آن خارش پوست است که می‌تواند موضعی یا در سراسر بدن گربه باشد.
- شکل دوم درگیر کردن دستگاه تنفسی است که با سرفه، عطسه و خس‌خس سینه همراه است. گاهی ممکن است ترشحات بینی یا چشم نیز دیده شود.
- شکل سوم مربوط به دستگاه گوارش است که می‌تواند باعث استفراغ، نفخ و یا اسهال گربه شود.
علائم شایع شامل موارد زیر هستند:
- خارش یا لیسیدن بیش از حد، شامل نظافت افراطی
- زخم، دلمه، جوش‌های کوچک یا آکنه
- نواحی قرمز، متورم و صاف روی پوست (پلاک‌های ائوزینوفیلیک)
- ریزش یا نازک شدن مو، پوشش مویی نامرتب
- سرفه، خس‌خس
- تنگی نفس یا دشواری در تنفس
- عطسه
- ترشح آبکی از بینی
- ناراحتی معده (استفراغ، اسهال، بی‌اشتهایی)
- خون در مدفوع
- کاهش وزن
- تورم صورت (به‌ویژه اطراف لب، بینی و چشم‌ها)
- کهیر
- آنافیلاکسی
توجه: در میان کلیه عوامل ذکر شده باید حواستان به تنگی نفس بیشتر باشد. تنگی نفس در گربه‌ها یک وضعیت اورژانسی است. اگر گربه‌تان با دهان باز نفس می‌کشد یا تنفسش دشوار است، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.
انواع حساسیت و آلرژی در گربه
گربه‌ها به عوامل مختلفی واکنش آلرژیک نشان می‌دهند و حتی ممکن است گربه به یک یا چند عامل حساسیت داشته باشد که در تست‌ها مشخص می‌شود. اما به طور کلی دامپزشکان شش نوع اصلی آلرژی را در گربه‌ها شناسایی کرده‌اند:
- آلرژی غذایی
- درماتیت آتوپیک (آلرژی‌های محیطی)
- درماتیت آلرژیک ناشی از کک
- درماتیت تماسی آلرژیک – تماس مستقیم آلرژن با پوست و ایجاد راش
- واکنش پوستی به داروها
- برونشیت آلرژیک (آسم گربه ای)
گربه ها به چه چیزهایی آلرژی دارند؟
گربه‌ها می‌توانند به طیف گسترده‌ای از عوامل حساسیت داشته باشند، از حساسیت‌های غذایی و محیطی گرفته تا آلرژی به کک و آلرژی‌های پوستی. در ادامه انواع مختلف آلرژن‌هایی که ممکن است گربه شما را درگیر کنند بررسی می‌کنیم.
حساسیت های غذایی گربه
علت دقیق آلرژی غذایی در گربه ها هنوز به‌خوبی شناخته نشده است. هر نوع پروتئین، کربوهیدرات، نگهدارنده، افزودنی یا رنگ می‌تواند عامل آلرژی باشد. پروتئین‌ها بیشترین نقش را دارند و آلرژی به گوشت گاو، ماهی و مرغ شایع‌تر است. گرچه آلرژی به غلات، ذرت یا گلوتن هم ممکن است، اما نسبت به منابع اصلی پروتئینی شیوع کمتری دارد.
- مطالعات نشان می‌دهد گربه‌های سیامی و گربه‌های کمتر از ۶ ماه، احتمال بیشتری برای بروز آلرژی غذایی دارند. بنابراین در مورد غذای مناسب بچه گربه باید احتیاط کنید.
- اگر حیوان خانگی شما گربه نیست، مقاله حساسیت در حیوانات خانگی به دردتان میخورد.
حساسیت گربه به محیط
آتوپی یا آلرژی محیطی، با التهاب و خارش پوستی شناخته می‌شود. منشأ ژنتیکی آن در گربه‌ها به‌خوبی اثبات نشده اما در نژادهایی مانند حبشی، دوون رکس و گربه‌های معمولی مو کوتاه زیر ۳ سال شایع‌تر است.
علل شایع آتوپی عبارت‌اند از:
- گرده گل‌ها
- هاگ قارچ‌ها
- مخمر
- کنه های گرد و غبار
- شوره بدن حیوانات یا انسان‌ها
درماتیت تماسی آلرژیک در گربه‌ها نادر است و به‌واسطه تماس با موادی مانند موارد زیر ایجاد می‌شود:
- گیاهان (گرده، چمن، درخت‌ها)
- داروهای موضعی، صابون، شامپو، حشره‌کش‌ها
- الیاف یا مواد شوینده خانگی
- آرد برنج، آب کلردار
آلرژی گربه به کک
درماتیت ناشی از کک، واکنشی شدید به بزاق کک است. آلرژی به کک شایع‌ترین نوع آلرژی در گربه‌هاست. برخلاف تصور رایج، بیشتر گربه‌ها تنها واکنش خفیفی به گزش کک دارند، اما گربه‌هایی که دچار آلرژی به کک هستند، حتی به یک نیش کک واکنشی شدید نشان می‌دهند. این واکنش در پاسخ به پروتئین‌ها یا آنتی‌ژن‌های موجود در بزاق کک رخ می‌دهد.
نیش کک باعث خارش شدیدی می‌شود و گربه ممکن است خودش را به شدت بخاراند یا بجود، که منجر به ریزش مو، زخم یا دلمه‌های پوستی شود. این نواحی معمولاً در قسمت پایین کمر یا ریشه دم مشاهده می‌شوند و ممکن است با عفونت باکتریایی پوستی (پیوودرما) همراه شوند. در برخی گربه‌ها، دلمه‌های کوچک در نواحی سر و گردن ایجاد می‌شود که به آن درماتیت میلیاری گفته می‌شود (زیرا شبیه دانه ارزن هستند).
درمان اصلی، جلوگیری از نیش کک است. کنترل دقیق کک، پایه درمان موفق است. محصولات مدرن پیشگیری از کک (به‌ویژه ماهیانه) بسیار مؤثر، مقرون‌به‌صرفه و راحت شده‌اند. برای کاهش خارش، استفاده از کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزولون) در مراحل اولیه ضروری است. در صورت بروز عفونت باکتریایی ثانویه، باید آنتی‌بیوتیک مناسب به مدت ۲ تا ۴ هفته تجویز شود.
واکنش دارویی پوستی
هر دارویی ممکن است باعث واکنش پوستی شود؛ حتی با یک دوز یا پس از چند دوز. داروهای شایع ایجادکننده واکنش شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدتشنج، ضد فشار خون، NSAIDها و داروهای ضدآریتمی هستند. در صورت مشاهده واکنش‌های پوستی دارویی در گربه حتما در اسرع وقت مورد پیش آمده را به دامپزشک معالج اطلاع بدهید و طبق دستور تجویزی عمل کنید.
برونشیت آلرژیک (آسم)
وقتی سیستم ایمنی گربه به مواد معلق در هوا واکنش بیش از حد نشان می‌دهد و مجاری هوایی را ملتهب یا تنگ می‌کند، آسم گربه‌ای رخ می‌دهد. آلرژن‌های تحریک‌کننده شامل:
- دود سیگار
- نظافت ضعیف محیط
- خاک بستر گربه
- اسپری مو
- قارچ‌ها
- گرده گیاهان
- پودرها
- مواد شیمیایی خانگی
- خوشبوکننده‌ها
بدیهی است که در صورتی که گربه شما به هر یک از موارد بالا حساسیت نشان می‌دهد، در گام نخست باید آلرژی‌زا را از محیط او دور نگه دارید و سپس به دامپزشک مراجعه کنید. توجه داشته باشید که اگر این مشکل برطرف نشود و آلرژن ها از دسترس گربه دور نشوند، این بیماری برای سلامت گربه خطر جدی دارد. بنابراین تشخیص و مداخله زودهنگام برای درمان آلرژی گربه یکی از موارد مهمی است که باید حتما در نظر داشته باشید.
تست های آلرژی برای گربه ها
برای تشخیص آلرژی گربه های خانگی انواع مختلفی از تست‌ها انجام می‌شود. بسته به اینکه علائم چگونه است و در کدام اندام بروز کرده است، آزمایش ها شامل موارد زیر هستند:
- سیتولوژی پوست
- نمونه‌برداری از پوست
- تست پچ (برای آلرژی تماسی)
- تست درون‌جلدی
- عکس‌برداری از قفسه سینه
- رژیم غذایی حذفی
- رژیم با پروتئین جدید
- رژیم هیدرولیز شده
- شانه کردن با شانه ضدکک
- آزمایش خون برای بررسی گلبول‌های سفید
کلیه آزمایش‌های و تست‌های مربوط به آلرژی گربه در بخش آزمایشگاه در بیمارستان دامپزشکی مرکزی در کمترین زمان با بیشترین دقت قابل انجام است. توجه داشته باشید که تفسیر آزمایش‌های مربوط به آلرژی گربه باید حتما زیر نظر دامپزشک متخصص انجام شود. بنابراین برای جلوگیری از تفسیر سهل‌انگارانه حتما در انتخاب مرکز درمانی دقت کافی را داشته باشید.
درمان آلرژی در گربه ها
بسته به نوع آلرژی، درمان ترجیحی برای هر گربه با توجه به وضعیت و شدت آلرژی متفاوت است و به نظر دامپزشک بستگی دارد. درمان این بیماری در گربه های درگیر شامل موارد زیر است:
- حذف ماده آلرژن از رژیم غذایی
- استروئیدها (پردنیزولون / پردنیزون)
- درمان ضد اسهال شامل پروبیوتیک، رژیم ملایم و مکمل‌های فیبر
- داروی ضد تهوع مانند سرنیا یا اندانسترون
- ایمونوتراپی (واکسن آلرژی)
- داروهای سرکوبگر ایمنی مانند سیکلوسپورین
- داروهای تنظیم‌کننده ایمنی مانند آپوکوئل
- آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضد قارچ‌ها برای عفونت‌های ثانویه
- داروی ضد درد (Onsior یا گاباپنتین)
- درمان موضعی
- آنتی‌هیستامین‌ها (کلرفنیرامین)
- درمان کک و کنه
- شامپو و دستمال‌های ضد آلرژی
- بستری شدن در بیمارستان
- اکسیژن‌درمانی
مراقبت و مدیریت آلرژی در گربه ها
با گذر زمان، پیگیری دقیق صاحب حیوان و همکاری با دامپزشک، آلرژی گربه‌ها قابل کنترل است و گربه می‌تواند زندگی خوبی داشته باشد. بنابراین حساسیت در گربه ها، قابل درمان قطعی نیست، اما با نظارت و درمان زودهنگام در صورت عود، گربه می‌تواند سریع به وضعیت عادی بازگردد.
عوامل خطر (به‌ویژه در آلرژی‌های محیطی) شامل مناطق با فصل آلرژی طولانی و گرده زیاد هستند. برخی آلرژی‌ها مانند آلرژی به کک و درماتیت تماسی با افزایش سن گربه مزمن‌تر و شدیدتر می‌شوند. دامپزشکان ما در بیمارستان دامپزشکی مرکزی می‌توانند بهترین روش مدیریت را با توجه به وضعیت خاص گربه تعیین کنند.
نکات کلیدی
در این مقاله هر آنچه باید در مورد آلرژی در گربه بدانید را گفتیم. در انتها ذکر مجدد نکات کلیدی مقاله ضروری است:
- آلرژی در گربه‌ها بسیار رایج است.
- گربه‌ها می‌توانند به انواع مختلفی از مواد آلرژی داشته باشند.
- با گذر زمان، تعهد صاحبان دلسوز و همکاری نزدیک با دامپزشک، آلرژی گربه‌ها قابل کنترل است.
پرسش‌های متداول
چگونه بفهمیم گربه‌مان آلرژی دارد؟
گربه‌های آلرژیک معمولاً مشکلات پوستی و خارش دارند. این لزوماً به معنای آلرژی نیست، اما احتمال دارد. فقط آزمایش توسط دامپزشک می‌تواند تشخیص دقیق دهد.
چه دارویی برای آلرژی گربه خوب است؟
همیشه قبل از دادن دارو یا مکمل با دامپزشک مشورت کنید. درمان بسته به نوع آلرژی ممکن است ترکیبی از غذا و دارو باشد.
شایع‌ترین آلرژی‌ها در گربه‌ها چیست؟
آلرژی غذایی و آلرژی‌های محیطی از شایع‌ترین موارد هستند.
