برونشیت در سگ و گربه (Bronchitis) یکی از مشکلات رایج تنفسی است که موجب التهاب نای سگ و گربه می‌شود؛ این التهابات در مجاری تنفسی، منجر به جمع‌شدن ترشحات زیادی در این نواحی است و امکان گردش هوا را کاهش می‌دهد. با ایجاد برونشیت ریه گربه و سگ، تبادل اکسیژن با خون کاهش‌یافته و این کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها، مشکلات عدیده‌ای برای حیوان به وجود می‌آورد. صاحبان پت بر اساس علائم این عارضه، اغلب آن را با استفراغ اشتباه می‌گیرند و گاهی نیز این بیماری با آسم انسان مقایسه می‌کنند که باید گفت برونشیت با این عارضه‌ها بسیار متفاوت است.
معنای برونشیت در حیوانات خانگی
صاحبان حیوان، در زمان مراجعه به بیمارستان دامپزشکی، اعلام می‌کنند که حیوان آن‌ها، حالت تهوع دارد؛ ولی در نهایت استفراغ نمی‌کند. همچنین در زمان مصرف آب یا غذا، حیوان دچار سرفه شده و تلاش می‌کند تا بالا بیاورد. در واقع صاحبان پت گمان می‌کنند سگ یا گربه، دچار مشکلات گوارشی شده است؛ اما این عارضه، همان برونشیت سگ و گربه است که به‌عنوان بیماری تنفسی سگ و گربه نیز از آن یاد می‌شود.
عوامل برونشیت مزمن در سگ و گربه
- اصلی‌ترین عامل برونشیت مزمن در گربه و سگ، عوامل محیطی است که شامل آلودگی هوا، گردوخاک، می‌شود. یکی از نتایج تاثیر دود سیگار بر سلامت تنفسی سگ ها و گربه ها همین برونشیت در سگ و گربه است. البته نباید از تأثیر دود قلیان غافل شد.
- استنشاق مواد مضر سمی و اسانس‌دار نظیر شوینده‌ها، مواد ضدعفونی‌کننده، انواع اسپری، عطر و ادکلن که موجب تحریک برونش‌ها (Bronchus) یا نایژه‌ها خواهند شد.
- عفونت‌های باکتری و انگلی می‌توانند سبب بروز این عفونت ریه در سگ و گربه شود.
- برونشیت ممکن است در اثر وجود جسم خارجی در مجاری تنفسی رخ دهد.
شیوع برونشیت مزمن در سگ و گربه زیاد است؛ ولی مسری نیست و قابلیت سرایت به دیگر حیوانات و انسان را ندارد. عمده‌ترین علت ابتلا به این بیماری، زندگی‌کردن حیوانات در محیط آلوده است.
علائم برونشیت در حیوانات نظیر سگ و گربه
- سرفه‌های خشک و متعدد که طولانی باشند.
- سرفه کردن سگ و گربه عموماً با ترشحات کف‌آلود و سفیدرنگ همراه هستند. (در صورت عفونی‌شدن بیماری، ترشحات زردرنگ خواهند بود.)
- تلاش زیاد برای تخلیه خلط پشت حلق که با استفراغ‌کردن اشتباه گرفته می‌شود.
- سرفه و عق زدن سگ و گربه که باحالت تهوع شدید همراه است.
- تلاش برای تخلیه خلط که به علت نرم‌کام بلند در سگ و گربه، تخلیه خلط برای آن‌ها سخت خواهد بود.
- گاهی تنفس برای حیوان سخت شده و منجر به بازدم‌های طولانی می‌شود.
- از دیگر علائم برونشیت گربه و سگ سرفه‌کردن و تنگی نفس در تحرک زیاد یا حرکت‌های ورزشی است.
- تغییرات دمایی مثل روزهای گرم و شب‌های سرد و تفاوت دمایی بالا بین روز و شب، باعث تشدید برونشیت شده و سرفه سگ و گربه را افزایش می‌دهد.
- با پیشرفت این بیماری، خس‌خس در نفس سگ و گربه پدیدار شده و باگذشت زمان نیز افزایش می‌یابد.
معاینات پزشکی برای تشخیص برونشیت در سگ و گربه
در روند انجام معاینات توسط دامپزشک، ابتدا صدای ریه مورد معاینه قرار می‌گیرد. در زمان وقوع برونشیت مزمن در سگ و گربه، صدای ریه از حالت نرمال خارج و به‌نوعی خش‌دار می‌شود. سپس، در صورت نیاز با عکس‌برداری و رادیوگرافی از قفسه سینه حیوان تشخیص انجام خواهد شد. دامپزشک با استفاده از این تصویر، می‌تواند میزان درگیری ریه و نوع درگیری را مشخص می‌کند. همچنین بزرگ‌شدن سمت چپ قلب برای اکسیژن‌رسانی بیشتر و بهتر به اندام‌ها را نیز دلیلی بر این برونشیت در سگ و حیوانات دیگر است.
درمان های اصلی برای برونشیت مزمن در گربه و سگ
باتوجه‌به میزان درگیری ریه و نوع آن در این بیماری آلرژیک مجاری هوایی، درمان‌های مختلفی برای حیوان در نظر گرفته می‌شود. از جمله درمان‌ها برای کنترل برونشیت در گربه و سگ می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- در برخی از حیوانات مبتلا، ممکن است برونشیت به سمت عفونی‌شدن یا پنومونی (Pneumonia) رفته باشد. در این حالت، دامپزشک برای حیوان، آنتی‌بیوتیک‌های خاصی تجویز می‌کند.
- گاهی از داروهای ضد حساسیت مانند فلوتیکازون (Fluticasone) و بتامتازون (Betamethasone) برای درمان برونشیت مزمن در سگ و گربه استفاده می‌شود تا التهاب برونش‌ها برطرف شود.
- استفاده از کورتیکواستروئیدها (Corticosteroid) می‌تواند در درمان مشکل تنفسی گربه و سگ، کمک‌کننده باشد.
توجه داشته باشید که با یک دوره درمان برونشیت گربه و سگ، بیماری به سمت بهبودی کامل پیش نمی‌رود. در واقع با درمان و پیگیری، می‌توانید عارضه برونشیت را کنترل کرده و مانع از عود کردن بیماری شوید.
پیشگیری از بروز برونشیت در حیوانات
برای پیشگیری و کنترل برونشیت مزمن در سگ و گربه، باید در محیط خانه، شرایطی را برای حیوان فراهم کنید تا بتواند به‌راحتی نفس بکشد؛ با دورکردن مواد حاوی اسانس و تحریک‌کننده، مانع از تحریک ریه و بروز علائمی نظیر سرفه‌های خشک و متعدد شوید.
علاوه بر عوامل گفته شده نظیر عطر، ادکلن و سیگار، گاهی حتی بوی سرخ‌کردن مواد غذایی نیز می‌تواند موجب تحریک ریه و عود کردن برونشیت حیوان شود. در کل، با عدم مراقبت کافی از حیوان، این عارضه ادامه‌دار شده و فشار ریه افزایش‌یافته و با درگیری قلب، مشکلات متعددی برای حیوان به وجود می‌آید. برونشیت کنترل نشده حتی می‌تواند موجب بروز آسم گربه و سگ (Asthma) و تنگی نای در حیوان شود.
مشکلات تنفسی سگ ها و گربه ها
برونشیت به‌عنوان یکی از بیماری های تنفسی حیوانات خانگی شناخته می‌شود و وابسته به شرایط محیطی است؛ البته با پیگیری و استفاده از درمان‌های لازم، می‌توان آن را کنترل نمود و از بروز عوارض شدید و پیشرفته جلوگیری کرد. هنگام مشاهده علائم، با مراجعه به بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران و تشخیص سریع بیماری توسط دامپزشکان متخصص این بیمارستان، از طریق معاینات و رادیوگرافی قفسه سینه در سگ و گربه، می‌توانید ضمن رعایت نکات لازم و درمان‌های تجویز شده، برونشیت ریه در گربه و سگ خود را به طور کامل کنترل کنید.
