پرندگان زینتی که در خانه و دور از پرندگان وحشی نگهداری می‌شوند، به‌ندرت بیماری به انسان منتقل می‌کنند. اما در صورتی که پرندگان در شرایط نامساعد و بدون رعایت بهداشت نگهداری شوند، ممکن است ناقل بیماری‌های مختلف مشترک بین انسان و پرنده باشند. در ادامه به برخی از بیماری های قابل انتقال از پرنده به انسان و راه‌های پیشگیری از آن‌ها پرداخته‌ایم.
مشکلات تنفسی ناشی از پر پرنده
عدم نظافت قفس، استحمام نکردن پرنده و خشکی هوا می‌تواند باعث ریزش پر و پوسته بدن پرندگان شود. این پوسته‌ها در هوا پخش شده و ممکن است مشکلات تنفسی برای برخی از افراد ایجاد کنند. برای جلوگیری از این مشکلات، باید قفس را به‌طور منظم تمیز کرد، امکان حمام پرنده را فراهم کرد، رطوبت هوا را با استفاده از رطوبت‌ساز افزایش داد و محل زندگی را تمیز نگه داشت. در ادامه بیماری های قابل انتقال از پرنده به انسان را بررسی می‌کنیم.
پسیتاکوز عروس هلندی یا تب طوطی؛ از مهم ترین بیماری های قابل انتقال از پرنده به انسان
تب طوطی یا پسیتاکوز عروس هلندی، بیماری‌ای است که توسط باکتری کلامیدیا از پرندگان به انسان منتقل می‌شود. انسان‌ها با تنفس گرد و غبار ناشی از پر و پوسته بدن پرندگان و تماس با فضولات آن‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری بیشتر در افراد مسن و کودکان شیوع می‌یابد و علائمی مانند سردرد، تب، لرز، سرفه، دردهای عضلانی و درد قفسه سینه دارد. برای درمان تب طوطی معمولاً از تتراسایکلین استفاده می‌شود.
پرندگان، به‌ویژه عروس هلندی، به عنوان ناقلان اصلی این بیماری شناخته می‌شوند.
انتقال و علائم اولیه بیماری پسیکاتوز عروس هلندی: در صورتی که پرنده شما به این باکتری مبتلا شود، علاوه بر خطر جدی برای خود پرنده، سلامت شما نیز به خطر خواهد افتاد. این بیماری پس از ورود به بدن پرنده تا سه روز هیچ علامتی ندارد، اما پس از آن علائم بروز می‌کنند و درمان در این مرحله ممکن است دیر باشد.
روش‌های انتقال پسیتاکوز: پسیتاکوز عروس هلندی از طریق تماس مستقیم با پرندگان آلوده یا تنفس در محیط‌های آلوده به مدفوع پرندگان بیمار منتقل می‌شود. این بیماری با سرعت بالایی پخش می‌شود و می‌تواند تعداد زیادی از پرندگان را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم پسیتاکوز در پرندگان: علائم پسیتاکوز در عروس هلندی شامل اسهال، سرفه، لرزش بدن، کاهش وزن، خواب آلودگی، مشکلات تنفسی، و ترشح از چشم و بینی می‌باشد. اگر هر یک از این علائم را در پرنده خود مشاهده کردید، باید فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.
تشخیص و درمان پسیتاکوز: تشخیص پسیتاکوز از طریق آزمایش خون، آزمایشات سرولوژی، و کشت مدفوع انجام می‌شود. اگر چه این بیماری خطرناک است، اما با اقدامات درمانی مناسب، از جمله مصرف آنتی بیوتیک‌ها به مدت ۴۵ روز، می‌توان پرنده را درمان کرد.
پیشگیری از پسیتاکوز: برای پیشگیری از پسیتاکوز، تغذیه مناسب و تقویت سیستم ایمنی پرنده بسیار مهم است. بهداشت قفس و تهویه مناسب نیز نقش مهمی در جلوگیری از این بیماری ایفا می‌کند.
سالمونلوز
سالمونلوز یکی از بیماری‌های نادر است که از پرندگان و طیور به انسان منتقل می‌شود. علائم این بیماری شامل اسهال، استفراغ و تب خفیف است و عمدتاً به دلیل خوردن غذای آلوده به فضولات پرندگان ایجاد می‌شود. برای درمان این بیماری نیاز به درمان خاصی نیست و با خوردن مایعات فراوان و استراحت بهبود می‌یابد.
آنفولانزای پرندگان
یکی از بیماری‌های شایع و خطرناک مشترک بین انسان و پرنده، آنفولانزای پرندگان است. این بیماری از طریق گله‌های آلوده، پرندگان وحشی مبتلا و دان آلوده به پرنده منتقل می‌شود. علائم ابتلا به آنفولانزای پرندگان در انسان شامل تب، گلو درد، سرفه، احتقان و آبریزش بینی است.
آنسفالیت
این بیماری توسط پشه‌ها از پرنده به انسان منتقل می‌شود. پشه‌ها با نیش زدن پرندگان مهاجر و سپس انسان، ویروس را منتقل می‌کنند. علائم آن شامل تب، سردرد، تهوع و استفراغ است و بیشتر در کودکان زیر ۱۵ سال و افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می‌شود.
سل پرندگان
این بیماری توسط باکتری مایکوباکتریوم اویوم ایجاد می‌شود. سل پرندگان بیشتر در انسان‌هایی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند مشاهده می‌شود و باعث عفونت زخم‌های موضعی و تورم غدد لنفاوی می‌شود. این بیماری عمدتاً با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است.
نیوکاسل
نیوکاسل یکی از کشنده‌ترین بیماری‌ها در بین طیور و پرندگان زینتی است. این بیماری به‌سرعت در بین پرندگان شیوع می‌یابد و منجر به تلفات بالایی می‌شود. نیوکاسل به انسان‌هایی که در معرض این بیماری قرار می‌گیرند، مشکلات خفیف چشم و ورم ملتحمه را منتقل می‌کند. این علائم بدون نیاز به درمان و طی ۵ تا ۱۰ روز برطرف می‌شوند. در صورت نیاز می‌توانید از قطره استریل چشمی با تشخیص پزشک استفاده کنید.
کریپتوسپوریدیوم
کریپتوسپوریدیوم بیماری‌ای است که توسط انگل تک‌یاخته‌ای به همین نام ایجاد می‌شود. علائم این بیماری در انسان شامل دل‌پیچه، ضعف، حالت تهوع و اسهال است. مصرف غذا، سبزی و میوه‌های آلوده به فضولات پرنده باعث بروز این بیماری می‌شود و علائم آن معمولاً ۳ تا ۴ روز ادامه می‌یابد.
کلی باسیلوز
کلی باسیلوز مانند سالمونلا در فضولات پرندگان و ترشحات بدن آن‌ها وجود دارد. بیشتر سویه‌های این بیماری برای انسان‌ها مشکل‌ساز نیستند و تنها سویه‌های شدید آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. علائم این بیماری در انسان شامل تب، اسهال و مشکلات گوارشی است که طی ۱۲ ساعت تا ۵ روز برطرف می‌شود.
پیشگیری از ابتلای انسان به بیماری های پرندگان
- پرنده بیمار را سریعاً به دامپزشکی ببرید.
- دستان خود را قبل و بعد از تماس با پرنده و قفس پرنده بشویید.
- قفس و میله نشستن پرنده را به‌طور منظم نظافت کنید.
- آبخوری و دانخوری پرنده را روزانه بشویید.
- از بوسیدن پرنده زینتی خودداری کنید.
- قفس پرنده را در اتاق خواب قرار ندهید.
- هنگام تماس با پرنده بیمار از دستکش استفاده کنید.
چه کسانی نباید از پرنده نگهداری کنند؟
افرادی که دچار آلرژی، آسم، پیوند عضو، ایدز و سرطان هستند به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن نباید در منزل پرندگان و حیوانات نگهداری کنند. اگر تمایل به نگهداری از حیوانات دارند، باید حتماً با پزشک و دامپزشک مشورت کنند. در حالی که بدن افراد سالم با سیستم ایمنی قوی می‌تواند به‌خوبی در برابر عوامل بیماری‌زا مقاومت کند، اما کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است با تماس با پرندگان به بیماری‌هایی مانند سل یا آنفلوآنزا مبتلا شوند. به همین دلیل نگهداری از پرندگان یا حیوانات به این افراد توصیه نمی‌شود.
سخن پایانی
در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک در پرنده، با شماره‌های مندرج در سایت تماس بگیرید تا برای ویزیت حضوری توسط پزشک پرندگان بیمارستان دامپزشکی مرکزی راهنمایی شوید.
